De privacy van internetgebruikers moet meer worden beschermd door de wet. Dat vindt jurist Frederik Zuiderveen Borgesius op basis van zijn promotieonderzoek. Hij promoveert op 17 december aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Borgesius onderzocht de mogelijkheden van de wetgever om de gegevens van internetgebruikers beter te beschermen in het kader van behavioural targeting. Dat is een vorm van online marketing waarbij het internetgedrag van mensen, bijvoorbeeld door middel van cookies, wordt gevolgd om bijvoorbeeld afgestemde advertenties op die mensen af te vuren.
Tegen cookies wordt je van tevoren gewaarschuwd, toch?
'De praktijk leert dat internetgebruikers die cookie-meldingen snel weg klikken en niet echt lezen. Mensen willen die keuze niet steeds maken – en velen begrijpen niet waarvoor precies toestemming wordt gevraagd. Ik denk dat we de discussie over online privacy moeten verbreden. Nu leunt de wetgeving sterk op het initiatief van de internetgebruikers: van hen wordt verwacht dat ze hun privacy beschermen door keuzes in hun eigen belang te maken. De wet zou zich meer moeten richten op bescherming. Misschien moeten we sommige dingen wel helemaal verbieden.’
Wat zou er helemaal verboden moeten worden?
'Ik roep op tot een debat over welk gegevensgebruik we acceptabel vinden in onze maatschappij. Eén suggestie die ik doe is dat het publieke sector-websites verboden zou moeten worden om zogenoemde cookie-muren of tracking-muren op te richten. Bij zulke tracking-muren wordt toegang geweigerd aan mensen die geen tracking cookies van marketing-bedrijven accepteren.'
'We moeten ons ook afvragen of het voor nieuwssites wel acceptabel is om zulke tracking-muren op te richten. Via veel nieuws-sites worden cookies en andere trackers van tientallen marketingbedrijven geplaatst. Als zo’n marketingbedrijf in de Verenigde Staten gevestigd is, kan vervolgens de NSA toegang tot de verzamelde gegevens eisen.'
Waarom is dat zo erg?
'Als je als burger het idee hebt dat je in de gaten wordt gehouden, kan dat invloed hebben op je gedrag. We noemen dat een chilling effect. Mensen zouden er bijvoorbeeld vanaf kunnen zien om een online krant van een bepaalde politieke of religieuze kleur te lezen, als ze het idee hebben dat hun leesgedrag wordt vastgelegd door allerlei partijen. En als je op het web informatie zoekt over kanker of een andere ziekte, wil je dan dat allerlei partijen dat registreren?'
Frederik Zuiderveen Borgesius | Foto: INC (flickr, cc)
Die cookies zorgen er wel voor dat zoekmachines beter werken.
'Dat klopt. Ik houd ook erg van moderne internetdiensten. Het gebruik van grote hoeveelheden gegevens, en persoonsgegevens, kan nuttig zijn voor allerlei dingen. Maar dat betekent nog niet dat grootschalige gegevensverzameling altijd acceptabel is. Het betekent ook niet dat gegevens die nuttig zijn voor één doel, vervolgens ook voor gerichte marketing of andere doelen gebruikt mogen worden.'
'Bij behavioural targeting kun je je ook afvragen of de balans niet zoek is. Bij een ongerichte advertentie klikt ongeveer één op de duizend mensen op een advertentie. Met die enorme gegevensverzameling voor behavioural targeting wordt dat getal omhoog gebracht naar twee op de duizend. Is dat al die risico’s waard?'
Dit is een wereldwijd probleem, op welk niveau pak je dit aan?
'Privacywetgeving zou eigenlijk op wereldschaal geregeld moeten worden, maar dat zie ik in de komende decennia niet gebeuren. Veel dictaturen zouden daar niet mee instemmen. Ook de Verenigde Staten zijn niet geneigd privacy-regels naar Europees model aan te nemen. De VS zijn een van de weinige westerse landen dat nog steeds geen algemene privacywet heeft.
'De EU is daarentegen toonaangevend op het gebied van privacyregelgeving. Veel landen passen hun wetgeving aan op die van de EU, kort gezegd omdat persoonsgegevens uit Europa anders niet naar die landen geëxporteerd mogen worden.'
Loopt de wetgeving niet altijd achter de feiten aan?
'De technologische mogelijkheden voor internetbedrijven veranderen snel, maar daardoor is de wetgeving niet meteen verouderd. Als je slim bent schrijf je een wet net algemeen genoeg, zodat een nieuwe technologie die niet gelijk achterhaalt, en net specifiek genoeg zodat je er ook iets mee kunt.’
Tegen cookies wordt je van tevoren gewaarschuwd, toch?
'De praktijk leert dat internetgebruikers die cookie-meldingen snel weg klikken en niet echt lezen. Mensen willen die keuze niet steeds maken – en velen begrijpen niet waarvoor precies toestemming wordt gevraagd. Ik denk dat we de discussie over online privacy moeten verbreden. Nu leunt de wetgeving sterk op het initiatief van de internetgebruikers: van hen wordt verwacht dat ze hun privacy beschermen door keuzes in hun eigen belang te maken. De wet zou zich meer moeten richten op bescherming. Misschien moeten we sommige dingen wel helemaal verbieden.’
Wat zou er helemaal verboden moeten worden?
'Ik roep op tot een debat over welk gegevensgebruik we acceptabel vinden in onze maatschappij. Eén suggestie die ik doe is dat het publieke sector-websites verboden zou moeten worden om zogenoemde cookie-muren of tracking-muren op te richten. Bij zulke tracking-muren wordt toegang geweigerd aan mensen die geen tracking cookies van marketing-bedrijven accepteren.'
'We moeten ons ook afvragen of het voor nieuwssites wel acceptabel is om zulke tracking-muren op te richten. Via veel nieuws-sites worden cookies en andere trackers van tientallen marketingbedrijven geplaatst. Als zo’n marketingbedrijf in de Verenigde Staten gevestigd is, kan vervolgens de NSA toegang tot de verzamelde gegevens eisen.'
Waarom is dat zo erg?
'Als je als burger het idee hebt dat je in de gaten wordt gehouden, kan dat invloed hebben op je gedrag. We noemen dat een chilling effect. Mensen zouden er bijvoorbeeld vanaf kunnen zien om een online krant van een bepaalde politieke of religieuze kleur te lezen, als ze het idee hebben dat hun leesgedrag wordt vastgelegd door allerlei partijen. En als je op het web informatie zoekt over kanker of een andere ziekte, wil je dan dat allerlei partijen dat registreren?'
Frederik Zuiderveen Borgesius | Foto: INC (flickr, cc)
Die cookies zorgen er wel voor dat zoekmachines beter werken.
'Dat klopt. Ik houd ook erg van moderne internetdiensten. Het gebruik van grote hoeveelheden gegevens, en persoonsgegevens, kan nuttig zijn voor allerlei dingen. Maar dat betekent nog niet dat grootschalige gegevensverzameling altijd acceptabel is. Het betekent ook niet dat gegevens die nuttig zijn voor één doel, vervolgens ook voor gerichte marketing of andere doelen gebruikt mogen worden.'
'Bij behavioural targeting kun je je ook afvragen of de balans niet zoek is. Bij een ongerichte advertentie klikt ongeveer één op de duizend mensen op een advertentie. Met die enorme gegevensverzameling voor behavioural targeting wordt dat getal omhoog gebracht naar twee op de duizend. Is dat al die risico’s waard?'
Dit is een wereldwijd probleem, op welk niveau pak je dit aan?
'Privacywetgeving zou eigenlijk op wereldschaal geregeld moeten worden, maar dat zie ik in de komende decennia niet gebeuren. Veel dictaturen zouden daar niet mee instemmen. Ook de Verenigde Staten zijn niet geneigd privacy-regels naar Europees model aan te nemen. De VS zijn een van de weinige westerse landen dat nog steeds geen algemene privacywet heeft.
'De EU is daarentegen toonaangevend op het gebied van privacyregelgeving. Veel landen passen hun wetgeving aan op die van de EU, kort gezegd omdat persoonsgegevens uit Europa anders niet naar die landen geëxporteerd mogen worden.'
Loopt de wetgeving niet altijd achter de feiten aan?
'De technologische mogelijkheden voor internetbedrijven veranderen snel, maar daardoor is de wetgeving niet meteen verouderd. Als je slim bent schrijf je een wet net algemeen genoeg, zodat een nieuwe technologie die niet gelijk achterhaalt, en net specifiek genoeg zodat je er ook iets mee kunt.’
