‘Nederlanders zeggen wat ze denken en ze zijn altijd op tijd’
‘Op de Antillen krijgen we al veel informatie over Nederland, maar dan leren we voornamelijk de grote dingen,’ zegt een Hvanti-mentor. ‘De kleine dingen kun je gewoon niet allemaal al weten. Op Bonaire was ik gewend om iedereen die ik tegenkwam te begroeten. Toen ik dat in mijn eerste week in Amsterdam deed was het toch even raar toen niemand teruggroette.’ Deze week werd een nieuwe lichting Caribisch-Nederlandse studenten voorbereid op een leven in Amsterdam.
Ieder jaar komen er tientallen Caribisch-Nederlandse studenten naar de HvA en de UvA. Naast een verschil van ongeveer vijftien graden Celsius, zijn er aan de andere kant van de Atlantische Oceaan nog wel meer dingen anders en komen de studenten voor een paar flinke cultuurshocks te staan. ‘Het is hier heel normaal als je de ene dag een leuk gesprek met iemand hebt en dat diegene de dag erna alleen “Hallo” mompelt en ergens anders in de collegezaal gaat zitten,’ legt een mentor, een oudere student van de Antillen, uit.
Studiesucces
Hvanti, een woordcombinatie van HvA en Antillen, is een studentennetwerk dat de studenten uitleg, begeleiding en gezelschap wil bieden. Nicole Spellen, studentendecaan aan de HvA, legt uit dat Hvanti is opgericht vanuit studentenzaken omdat de Caribisch-Nederlandse studenten een hoger uitvalspercentage hadden dan de Nederlandse studenten. ‘Een groot deel had aanpassingsproblemen en viel voortijdig uit. Daarom organiseren wij wekelijks sociale activiteiten, maar ook praktische hulp en taalondersteuning.’
‘Welkom allemaal. Bon bini!’, zegt student forensisch onderzoek en Hvanti-staflid Inngereau. Hij somt de mogelijke hindernissen vast op. ‘Het gaat koud worden, het gaat sneeuwen. Nederlands is niet onze moedertaal. En dan moet je ook nog eens een hbo-opleiding doen. Daar moeten wij mee omgaan.’ Ouderejaars helpen de eerstejaars door ze te wijzen op valkuilen en springplanken, maar ook door een luisterend oor te bieden voor problemen. ‘Wij bieden de studenten steun en begeleiding door middel van het mentorschap. Als je vragen hebt over bijvoorbeeld heimwee, of over de winter, kun je bij je mentor terecht.’
Na de introductie volgt ‘de ijsbreker’, een namenspel waarbij de sfeer in eerste instantie niet veel verschilt van elke andere introductie voor eerstejaarsstudenten. Sommigen zijn wat lacherig of wat onwennig en verlegen, maar al snel klinken er grappen in het Papiaments en het Nederlands, gevolgd door uitbundig gelach.
Verwarming in de zomer
Na een ietwat absurdistische cursus handen schudden (stevig drukken, even aankijken, ontspannen glimlachen) wordt er gevraagd of de studenten al vreemde dingen hebben ervaren in Nederland. ‘Nederlanders roken veel en drinken veel koffie.’ ‘Overal gratis wifi’. ‘Mensen weten hier niet wat een lessenaar is, ze noemen dat gewoon een bureau.’ ‘Een verwarming in de zomer.’ Er klinkt een beetje gegrinnik als iemand opmerkt dat Nederlanders altijd op tijd zijn. Verder wordt er instemmend geknikt als er wordt uitgelegd dat Nederlanders zeggen wat ze denken en dat de studenten dat vooral ook moeten doen, ook als ze zich moeten weren tegen vooroordelen.
Even belangrijk zijn de nieuwe dingen waar de studenten op het hbo mee te maken krijgen. Er wordt duidelijk gemaakt dat er een grote mate van zelfstandigheid verwacht wordt. Jonathan, die Aviaton studeert en al langer in Nederland woont, drukt iedereen op het hart om niet afwachtend te zijn bij groepsprojecten. ‘Wees proactief, neem initiatief. Nederlanders houden van zo’n instelling en bovendien voorkom je zo dat alle rotklusjes voor jou overblijven. Verder, houd je aan de afspraken met je groepje. Lever je stukken dus op tijd in.’
Papiaments
Sommige studenten wonen bij familie in Amsterdam, maar Hvanti wil niet dat de studenten alleen maar met andere Caribisch-Nederlandse mensen omgaan. Hanneke Stasse, één van de initiatiefnemers: ‘We willen dat ze leren om zich in de Nederlandse cultuur staande te houden. Juist daarom geven we ook taallessen.’ Dat is nodig, want ‘op de Caraïben spreken ze geen Nederlands buiten de vier schoolmuren.’
Stasse, die de eilanden naar eigen zeggen goed kent, vervolgt: ‘We raden de studenten dan ook aan om niet naar huis te gaan met de kerst. Na de kerstvakantie zijn immers de tentamens en het is daar op de eilanden heel gezellig met de familie en dan komen die boeken de koffer natuurlijk niet uit.’
Studenten die op kamers wilden konden hulp krijgen vanuit de eilanden voor het zoeken van een kamer. Jordan (19 jaar, bedrijfseconomie): ‘Ik woon nu op Uilenstede. Daar hebben we alle culturen door elkaar, Nederlanders, een Canadees, Belgen, alles. Wel gezellig. Ik heb hard mijn best gedaan op de havo. Op school hoorde ik toen over de HvA en Hvanti. Ik vind het goed dat dit kan voor studenten van de Caraïbische eilanden.’
Uiteindelijk gaat iedereen er op zijn eigen manier mee om. Felix, een blonde, Curaçaose jongen met Nederlandse ouders, vermoedt dat de cultuurverschillen ook voor hem groot zullen zijn. ‘Misschien een beetje minder, in ieder geval wel met de taal, maar voor mij is Amsterdam toch ook een hele nieuwe stad.‘ Kishan (student Business IT & Management) is er voorlopig nog relaxed onder. Met een glimlach zegt hij: ‘Vooralsnog is alles eigenlijk wel normaal.’
