Linde de Nie, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg, vindt de instroomdaling in het hbo en de toenemende selectie in het hoger onderwijs ‘een gevaarlijke combinatie’. De Nie: ‘Scholieren moeten beter begeleid worden in hun weg naar het hoger onderwijs. Het hoger onderwijs en voortgezet onderwijs dienen intensief samen te gaan werken.’ Met het oog op de categorale scholen aan de ene kant en de toename van overgangen en selectiemomenten in het hoger onderwijs aan de andere, hebben doorstromers van het mbo naar het hbo het extra moeilijk. De Nie noemt daarnaast de invoering van het leenstelsel als drempel om door te studeren, vooral voor ‘de meest kwetsbare groepen’.

Van de Werfhorst ziet het rapport als een ‘wake-up call’. De nadruk van beleidsmakers ligt volgens hem veel te veel op de autonomie van scholen, waardoor zij hun eigen regels en criteria kunnen bepalen. Dat versterkt volgens hem de ongelijkheid in het onderwijs en daarmee ook in de maatschappij. ‘Er moet vanuit de politiek een duidelijkere visie komen over de veranderingen en ontwikkelingen in het onderwijs. Nu is doorgaans de reactie in Den Haag: scholen zijn zelf verantwoordelijk.’