Elsevier
Maar de onderhandelingen met Elsevier, met 2200 titels de grootste uitgever van wetenschappelijke tijdschriften in de wereld, verlopen nog moeizaam. Het abonnement van de universiteitsbibliotheken zal op 31 december aflopen. De VSNU stelt als voorwaarde voor een nieuwe licentie dat ook Elsevier toestaat dat artikelen zonder extra kosten open access kunnen worden gepubliceerd. Maar Elsevier is daar vooralsnog terughoudend in omdat de uitgeverij bang is dat daardoor haar verdienmodel in gevaar zal komen.

De stap van de NWO zal van grote invloed zijn op het volledig openbaar maken van wetenschappelijk onderzoek: de organisatie gaf in 2014 voor ruim 519 miljoen euro aan onderzoekssubsidies. NWO-woordvoerder Maarten Muns laat weten dat de aangescherpte voorwaarden van toepassing zijn op alle calls for proposals die de NWO na 1 december openstelt. ‘Elke onderzoeker die bij NWO aanvraagt krijgt te maken met dezelfde subsidievoorwaarden.’  

Gold en green

‘De wetenschap als geheel, en daarmee ook individuele onderzoekers, hebben veel te winnen bij Open Access,’ zegt een woordvoerder van de NWO. ‘Zo zijn openbare publicaties meer zichtbaar dan publicaties in abonneetijdschriften. Hierdoor worden deze publicaties makkelijker gevonden en vaker geciteerd.’

Er zijn verschillende vormen van Open Access, met twee basisvarianten: gold Open Access, en green Open Access. Bij gold Open Access publiceren wetenschappers in open access-tijdschriften. Bij green Open Access publiceren onderzoekers in tijdschriften waar weliswaar abonnementsgelden voor betaald moeten worden, maar zorgt de wetenschapper direct na publicatie dat zijn artikel ook openbaar toegankelijk is, bijvoorbeeld via een openbare universitaire database. De voorkeur van de NWO gaat uit naar gold Open Access, maar ze stelt green Open Access verplicht als minimum.