Het in Amsterdam gehuisveste onderzoeksinstituut heeft sinds ongeveer 2007 een stevige vinger in de pap van het internationale onderzoek naar zwaartekrachtsgolven. Toen sloot het instituut aan bij een internationele groep die de Virgo-detector moest updaten, de Europese tegenhanger van de Amerikaanse Ligo.

Nederlandse inbreng

Sindsdien leverden onderzoekers van het instituut zowel belangrijke bijdragen aan het bouwen van de instrumenten als het analyseren van de gegevens die zowel Virgo als Ligo verzamelden. Die Nederlandse inbreng, waar naast instituut Nikhef ook onder andere de Vrije Universiteit en de Radboud Universiteit in Nijmegen aan bijdragen, belooft groter te worden zodra de update van de Virgo-detector gaat draaien.

‘Zodra alle drie de experimenten online zijn, kun je ook de positie van dit soort gebeurtenissen in het universum bepalen,’ zegt Nikhef-fysicus Bas Swinkels, die verantwoordelijk is voor de technische kant van de update van Virgo.

‘De ontdekking van zwaartekrachtsgolven opent de deur naar een geheel nieuw stuk natuurkunde,’ stelt fysicus Stan Bentvelsen, directeur van Nikhef over de spectaculaire vondst. De zwaartekrachtsgolven vormen volgens hem in zekere zin een extra zintuig waarmee fysici het heelal nog beter in kaart kunnen brengen. ‘We kunnen op een nieuwe manier bekijken hoe zwarte gaten werken en we kunnen de algemene relativiteitstheorie van Einstein nog scherper analyseren,’ zegt hij. Met de vondst is het alsof astronomen en fysici nu voor het eerst de kosmische schellen van de ogen zijn gevallen. Bentvelsen: ‘We gaan de hierdoor de komende jaren ontdekkingen doen die we niet eerder voor mogelijk hielden.’

Tekst: George van Hal (New Scientist)