Vandaag staken studenten op de Dam in Amsterdam voor het klimaat. Ze worden gesteund door honderden wetenschappers die een open brief ondertekenden. Wij spraken een aantal stakers en ondertekenaars van de UvA. ‘Ik maak me grote zorgen over het publieke debat over klimaatverandering, en de tendens om de wetenschap niet meer te “geloven”.’
Waarom ga je staken?
‘Afgelopen maanden zijn er heel veel mensen de straat op gegaan, ook bij de klimaatstakingen van de scholieren. Maar we zien allemaal dat er nog niet genoeg aan het klimaat wordt gedaan, alles gaat te langzaam. De regering sluit polderakkoorden waar zowel Shell én wij blij mee moeten zouden zijn. Het wordt tijd dat wij op nummer een worden gezet.’
Ligt de oplossing voor het klimaatprobleem bij de regering of bij de burgers zelf?
‘We hebben nu een open brief geschreven, waarin we verschillende partijen medeverantwoordelijk houden. De regering komt met te slappe voorstellen, bedrijven zetten hun winsten voorop en het hoger onderwijs gaat financiële verbintenissen aan met vervuilende bedrijven. Zelf eet ik geen vlees, maar daarmee red je het niet. Het is niet alleen mijn of jouw probleem, dus het is tijd dat er wat aan gedaan wordt.’
Denk je dat de staking gaat helpen?
‘We hopen dat deze staking een startschot zal zijn voor de komende jaren. We zijn nu nog met een relatief kleine groep, maar hopen meer mensen te inspireren. Als deze staking gaat zorgen voor grotere klimaatbewegingen, dan hebben we ons doel bereikt.’
Waarom ga je staken?
‘Ik ga morgen zelf niet staken, maar ik heb de brief over het klimaat wel ondertekend. Ik steun de inzet van de studenten, maar ik voel me niet geroepen om zelf de straat op te gaan. Vroeger heb ik wel meegedaan aan meerdere demonstraties, wie weet ga ik in de toekomst weer eens de straat op.’
Ligt de oplossing voor het klimaatprobleem bij de regering of bij de burgers zelf?
‘Dat kun je niet los van elkaar zien, burgers kiezen namelijk zelf hun regering. De regering kan een belangrijke rol spelen door grootschalige maatregelen door te voeren. Wel is het belangrijk dat burgers zo bewust mogelijk proberen te leven. Zelf vlieg ik bijvoorbeeld niet en probeer ik zo vaak mogelijk de fiets te pakken.’
Denk je dat de staking gaat helpen?
‘Ja, ik denk dat deze staking ervoor gaat zorgen dat 0,00000000001 procent van de opwarming voorkomen gaat worden.’
Waarom ga je staken?
‘Ik steun de studenten en jongeren in hun actie tegen klimaatverandering. Ik wil ook laten zien dat ik de studenten en scholieren serieus neem en een tegengeluid laten horen tegen de afschildering van de jeugd als hypocriete luilakken. De jeugd heeft het meeste recht van spreken van ons allemaal - zij zitten straks met de erfenis van onze onwil om te veranderen. Maar ik maak me ook grote zorgen over het publieke debat over klimaatverandering, en de tendens om de wetenschap niet meer te “geloven”. Als het debat niet meer wordt gestuurd door wetenschappelijk aangetoonde feiten, dan blijft er niks meer over.’
Ligt de oplossing voor het klimaatprobleem bij de regering of bij de burgers zelf?
‘De regering speelt een grote rol bij het oplossen van het klimaatprobleem. Via regelgeving, subsidies, en belastingen kunnen zij grote bedrijven klimaatneutraler maken, investeren in klimaatpositieve technologie en klimaatpositieve keuzes en gedrag bewerkstelligen bij de burger. Maar het is belangrijk dat de burger zich bewust is van klimaatverandering en van de gevolgen die klimaatverandering gaat hebben om draagvlak te creëren voor maatregelen, en om te stemmen op politieke partijen die klimaatverandering serieus nemen.’
Denk je dat deze staking gaat helpen?
‘Ik hoop het. Maar zoals ik al zei, er is een trend gaande waarin wetenschappelijk feiten niet meer worden geloofd en ik vermoed dat stakende studenten en wetenschappers, net als de scholieren, door een bepaald deel van de samenleving en politiek belachelijk gemaakt zullen worden. Toch vind ik het belangrijk dat wij wetenschappers een tegengeluid geven en ingaan tegen het idee dat klimaatverandering een links complot is.’
Waarom ga je staken?
‘Ik ga in dit geval niet zelf staken - ik heb wel deelgenomen aan de klimaatmars van 10 maart - maar ondersteun de staking van de studenten. Ik doe dat, omdat ik het belangrijk vind om sterke, zichtbare signalen te geven dat maatschappelijk debat en actie rondom dit vraagstuk urgent zijn. Wat we nu doen, staat al lang niet meer in verhouding met de ernst van het vraagstuk. Ik ondersteun de staking ook omdat ik wil dat wie actie voert weet en voelt dat zij/hij niet alleen staat.’
Ligt de oplossing voor het klimaatprobleem bij de regering of bij de burgers zelf?
‘Dit is een valse tegenstelling. Allebei hebben zij een essentiële rol. De regering is essentieel om democratisch gelegitimeerde kaders te scheppen waarin anderen – bedrijfsleven en burgers – stappen richting emissievrij handelen en leven kunnen zetten. De regering is ook essentieel voor het actief stimuleren van de sociale en technologische innovaties die nodig zijn om die stappen te zetten. Tot slot is de regering essentieel om te zorgen dat de transitie niet alleen duurzaam maar ook rechtvaardig is.’
Denk je dat deze staking gaat helpen?
‘Ik denk dat iedere vreedzame actie helpt, ook is de mate waarin en de manier waarop nooit van tevoren voorspelbaar. Zo is ook geweest bij andere grote maatschappelijke omwentelingen in het verleden, denk aan de emancipatie van slaven, of aan de gelijke rechten voor vrouwen.’
Waarom ga je staken?
‘De overheid faalt in haar taak om de jaren van klimaatschade goed te maken. De gebruikelijke wegen zijn duidelijk niet voldoende om echte verandering teweeg te brengen. Daarom is directe actie noodzakelijk. Staken betekent niet alleen niet op komen dagen bij colleges, maar ook de straat op gaan om van je te laten horen.’
Ligt de oplossing voor het klimaatprobleem bij de regering of bij de burgers zelf?
‘De klimaatcrisis kan alleen worden opgelost door systeemverandering. Hoewel ik niet tegen persoonlijke acties, zoals korter douchen of minder vlees eten, ben, kan het probleem niet alleen door de burger worden opgelost. Het wordt mensen moeilijk of zelfs onmogelijk gemaakt om duurzame keuzes te maken: vliegen is bijvoorbeeld veel goedkoper dan het pakken van de trein. Bedrijven als Shell hebben een enorme rol in de huidige klimaatcrisis, en moeten verantwoordelijk worden gehouden. In plaats van het verschuiven van de verantwoordelijkheid voor het tegengaan van klimaatverandering naar de individuele burgers, moeten grootvervuilers opdraaien voor de klimaatrekening. De regering moet stoppen met de hand boven het hoofd houden van grootvervuilers en prioriteit leggen bij het klimaat, niet het vestigingsklimaat.’
Denk je dat deze staking gaat helpen?
‘Ik denk dat het te optimistisch is om te denken dat onze eisen na de staking meteen worden ingewilligd. Maar dat betekent niet dat de staking niet helpt. De urgentie van de klimaatcrisis wordt door de staking duidelijk gemaakt. Daarnaast blijft klimaatverandering een onderwerp van gesprek en voeren we de druk met zulke acties op. Wij blijven doorgaan tot er daadwerkelijk werk wordt gemaakt van de klimaatcrisis.’
Waarom ga je staken?
‘Ik ga zelf niet staken, maar zet volop in op duurzame projecten. Ik wil wel de stakers met mijn handtekening ondersteunen.’
Ligt de oplossing voor het klimaatprobleem bij de regering of bij de burgers zelf?
‘De oplossing van het klimaatprobleem ligt primair bij de individuele mens zelf en die is zowel burger als politicus als ondernemer. De vaste koppeling van winst en groei aan welvaart is onhoudbaar gebleken.’
Denk je dat deze staking gaat helpen?
‘Het is belangrijk dat de samenleving de urgentie inziet. Wat aandacht krijgt, groeit!’