‘Online colleges moeten niet het nieuwe normaal worden’
Na een hectisch studiejaar geeft het Asva-bestuur het stokje over. De nieuwe vakbondsleiders zetten zich schrap om op te komen voor het studentenperspectief en voor extra aandacht voor eerstejaarsstudenten tijdens de coronacrisis. Met de nieuwe en oude voorzitter blikken we terug op afgelopen academisch jaar en kijken we vooruit.
Theaterwetenschapstudent Emma Fuchs (23) gaf in het afgelopen studiejaar leiding aan de Asva Studentenunie, de Amsterdamse studentenvakbond. Ze was de voorzitter van een bestuur dat het hoofd moest bieden aan het coronavirus dat het studentenleven sterk ontregelde.
Fuchs' opvolger Maarten van Dorp (23) studeert scheikunde aan de UvA en volgens de planning had hij nu zijn bachelordiploma binnen moeten hebben. Maar zoals het bekende liedje gaat, gooide de coronacrisis roet in het eten: in de scheikundelaboratoriums was de anderhalve meter afstand niet te houden. Via Zoom schoven de vakbondsleiders gezamenlijk aan voor een dubbelinterview.
Als vakbondsleider neem je het meestal op tegen de hogere krachten en systemen die het de student lastig maken. Hoe is het je afgegaan tegen de onzichtbare virusvijand?
Fuchs: ‘De afgelopen maanden liepen studenten tegen concrete problemen aan die door concrete personen opgelost konden worden, de “vijanden” waren dus goed zichtbaar. Zo werden de studentenhuizen pas laat aangemerkt als huishoudens, met alle gevolgen van dien. Bij de laatste coronapersconferentie werden er maatregelen afgekondigd die toegespitst waren op het terugdringen van de besmettingen onder studenten, maar niemand is daarvoor in gesprek gegaan met studenten, terwijl dat het eerste is wat je zou moeten doen. Als vakbond hebben we het belang van het studentenperspectief van de daken lopen schreeuwen.’
Maarten neemt nu het voorzittersstokje over. Ik zou het begrijpen als je op een rustigere beginperiode had gehoopt.
Van Dorp: ‘In deze tijden bij Asva beginnen is juist een mooie uitdaging. Tijdens de huidige crisis is het nieuwe collegejaar een volgend stadium waarin het studentenperspectief weer niet wordt meegenomen. Als voorzitter is het nu extra spannend om dat tij te keren.’
Onderwijsinstellingen kampen al jaren met hoge aantallen studenten die in de eerste 100 studiedagen uitvallen. De Landelijke Studentenvakbond en het Interstedelijk Studenten Overleg vrezen ervoor dat de beperkingen door het coronavirus dat nu nog erger maken. Zij pleiten voor een ‘operatie zachte landing’.
Je kan verwachten dat studenten zich in deze onzekere tijden vaker wenden tot de studentenvakbond. Zien jullie dat terug in de ledentoeloop?
Fuchs: ‘Normaal gesproken werven we veel nieuwe leden via onze grote fietsverkoop tijdens de Intreeweek, maar door de omstandigheden gaat die dit jaar niet door. Bij Asva ligt de focus echter op voor zoveel mogelijk studenten het verschil maken en de afgelopen maanden hebben we veel studenten geholpen. We hebben onder meer verhalen van studenten en studieverenigingen verzameld en informatie verschaft waar dat niet toereikend was vanuit onderwijsinstellingen, bijvoorbeeld over digitaal onderwijs. Daarnaast hebben we een buddyprogramma opgezet voor internationals die bij aankomst in Nederland tien dagen in quarantaine moeten. Nederlandse studenten zullen hen alvast wegwijs maken in Amsterdam en bijvoorbeeld helpen met de boodschappen doen zolang ze de deur nog niet uit mogen.’
Dat hoge aantallen studenten uitvallen tijdens de eerste studiedagen gebeurde al voor de pandemie. Moest dit probleem niet al vóór de pandemie daadkrachtig aangepakt zijn?
Fuchs: ‘Een grote factor voor de uitval is dat veel eerstejaars niet kunnen aarden op hun onderwijsinstelling, dat komt onder meer door de moeilijke huisvesting en ontbrekende begeleiding. Daar is niet één oplossing voor. Nu het fysieke onderwijs gedecimeerd is en ook de fysieke introductieactiviteiten geschrapt zijn, ontbreekt het fysieke contact en is er reden om aan te nemen dat voor eerstejaars het thuisgevoel nog meer zal ontbreken. Daarom is dit onderwerp belangijker dan ooit, al spelen de problemen al jaren. Het is jammer dat er pas nu concreet stappen worden gezet.’
Hoeveel kost al deze uitval?
Fuchs: ‘Relatief veel, omdat Nederlandse onderwijsinstellingen geld ontvangen voor elk behaald diploma. In landen zoals België gaat dat per aanmelding. De UvA is dus vrij veel geld kwijt aan studenten die hun opleiding niet afronden.’
Van Dorp: ‘Daarom moet de aandacht niet enkel uitgaan naar eerstejaarsstudenten. We moeten ook nadenken over fysiek onderwijs en stageplaatsen voor ouderejaarsstudenten zodat zij af kunnen studeren.’
In het kader van de #operatiezachtelanding boden de studentenorganisaties een week geleden een handreiking aan met randvoorwaarden voor de eerste 100 studiedagen. Het nieuwe studiejaar start over een week. Waren jullie niet aan de late kant?
Fuchs: ‘Veel van onze voorstellen richten zich op de directe korte termijn. Verder is alles permanent in beweging en helaas is het dan zo dat veel op het laatste moment tot stand komt. We hopen hoe dan ook dat er voldoende geluisterd zal worden.’
Asva riep startjestudentenleven.nl in het leven om de zachte landing te bevorderen. Het doet denken aan een studentenstemwijzer.
Fuchs: ‘Met al de moeite die we erin hebben gestoken, hopen we dat we studenten er inderdaad mee op weg helpen. Vanwege het ontbreken van de fysieke introducties is het belangrijk dat studenten op andere manieren kennismaken met wat Amsterdam als studentenstad te bieden heeft. Aan de hand van de vragen op de site kunnen studenten zich onderdompelen in het studentenleven en zich oriënteren op organisaties waar ze zich voor in kunnen zetten.’
Vooruitkijkend naar een collegejaar met coronamaatregelen: hebben jullie de maatregelen van de UvA al onder de loep genomen?
Van Dorp: ‘Nog steeds is veel onduidelijk. In ieder geval blijven we de mogelijkheden voor fysiek onderwijs in de gaten houden. We zetten sowieso in op praktijkonderwijs bij studies waar dat echt niet anders kan, zoals labonderzoek bij scheikunde.’
Fuchs: ‘Als aanstaande vierdejaarsstudent ken ik de UvA ondertussen wel, maar het is belangrijk dat eerstejaars ook leren hoe studeren er in normale omstandigheden uitziet. Dat ze bekend raken met de universiteitsomgeving. Daartoe is heldere communicatie essentieel, op verschillende vlakken is daar niet genoeg sprake van.’
Van Dorp: ‘We blijven ook waken voor het gebruik van proctoring.’
Fuchs: ‘Het is jammer dat de studentenraad die rechtszaak verloor.’
Wat zien jullie graag niet terug in het ‘nieuwe normaal’?
Van Dorp: ‘Ik vrees dat er na de coronacrisis naar de onlinecolleges gewezen zal worden als een manier om massaler onderwijs mogelijk te maken. Dat zien we als studentenvakbond niet graag gebeuren.’
Fuchs: ‘Ik hoop dat er niet meer zo intensief wordt ingezet op internationalisering. Het was vaak te grootschalig, te ongericht en de Nederlandse student werd daarbij te vaak achtergesteld.’
Welke tip geeft de aftredende voorzitter mee aan haar opvolger?
Fuchs: ‘Blijf bij jezelf. Neem de tijd en durf langer na te denken over waar je staat in kwesties, en doe dan pas je mond open. Dat bedoel ik niet persoonlijk, maar in de voorzittersrol komt dat goed van pas.’
En waar is de nieuwe voorzitter het oude bestuur dankbaar voor?
Van Dorp: ‘Ik brengt Emma’s tip gelijk in de praktijk,’ lacht van Dorp. Na een moment stilte zegt hij: ‘Ik ben het oude bestuur heel dankbaar voor het onderhouden van de vakbond in deze moeilijke tijden, met een afgeslankte groep die tevens uit minder fulltimers bestond dan gewenst is’.
