Studenten uit Caribisch gebied beleven vaak lastige studietijd
Studenten uit het Caribisch deel van Nederland zijn Nederlands, maar lopen vaak tegen dezelfde problemen aan als internationals, zo blijkt uit een rapport van de Nationale Ombudsman. ‘Ik ben gewend om naar bed te gaan als het donker wordt, maar hier gaat de dag gewoon door, ook al is het donker.’
Studenten uit het Caribisch deel van Nederland krijgen op hun school van herkomst nauwelijks studiekeuzebegeleiding. Ze krijgen vooraf geen burgerservicenummer (BSN), hebben geen recht op een Nederlandse zorgverzekering en zijn onbekend met belastingen en toeslagen. En daarenboven moeten ze wennen aan de Nederlandse cultuur en samenleving, en bouwen ze vaak problematische studieschulden op.
Het zijn een paar van de problemen waar studenten uit Curaçao, Aruba of een van de andere eilanden in het Caribisch gebied mee te maken krijgen als ze naar Nederland komen voor opleiding of studie. Dat blijkt uit het onderzoek Kopzorgen van Caribische studenten, dat de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen heeft gedaan onder 624 (oud-)studenten uit het Caribische deel van Nederland.
Studeren in Nederland moet voor Caribische jongeren een bewuste keuze zijn. Niet iedereen is daarvoor in de wieg gelegd. Maar wie deze stap bewust wil maken, moet daarbij niet tegen allerlei blokkades aanlopen,’ zegt Van Zutphen. ‘Een goede voorbereiding op de eilanden is daarbij heel belangrijk. Ik wil daarom samen met de ombudsmannen van Curaçao en St. Maarten in gesprek gaan met de overheden in het Koninkrijk om studenten veel beter voor te bereiden op de studie en op de Nederlandse samenleving,’
Nummertje
‘Op Curaçao kent iedereen elkaar zo’n beetje, hier ben je echt een nummertje,’ zegt bachelorstudent psychologie Rominique van Rhemen (22), afkomstig van Curaçao, maar met Surinaamse ouders. ‘Met mijn ouders heb ik altijd gewoon Nederlands gesproken, maar ik spreek natuurlijk ook Papiamento. De studie die ik doe is helemaal Engelstalig. Ik ben daar inmiddels aan gewend, maar het Engels dat je meeneemt als je uit Curaçao komt is niet van hetzelfde niveau als het Engels dat je meeneemt van een Nederlandse middelbare school.’
Het punt is volgens Van Rhemen dat heel veel problemen ook voorkomen bij andere studenten die niet uit Nederland komen. ‘Maar zij zijn internationals en wij niet. Wij zijn gewoon Nederlanders, maar lopen tegen problemen aan waar andere Nederlanders niet tegenaan lopen. Klein dingetje: de winter. Dan is het hier in Nederland koud en om vijf uur donker. Ik ben gewend om naar bed te gaan als het donker wordt, maar hier gaat de dag gewoon door, ook al is het donker. Je raakt er aan gewend, maar het kost veel energie. Nog een klein dingetje: fietsen. Mijn hele Intreeweek vond plaats op de fiets in een drukke stad. Dat is heel iets anders dan een klein stukje fietsen dat we in Curaçao gewend zijn.’
Groter dingetje: totaal gebrek aan informatie als het gaat over hoe dingen in Nederland gaan. ‘Je moet je lang van tevoren inschrijven bij studentenhuisvesting of een woningbouwvereniging. Dat weet je echt niet zomaar vanuit Curaçao.’
Verwarrend
Bachelorstudent economie Maya Moreno (22) komt ook uit Curaçao, maar ze heeft alles behalve een echt Nederlandse achtergrond: haar familie heeft Spaans en Indonesisch bloed. Ze heeft als respondent meegewerkt aan het onderzoek van de Nationale Ombudsman, maar heeft zeker geen spijt dat ze naar Nederland is gekomen om aan de UvA te studeren. Vlot Nederlands spreekt ze niet. ‘Maar ik begrijp het wel.’
Inmiddels is ze gewend, maar aanvankelijk vond ze het ‘verwarrend’ om hier te zijn. ‘Iedereen beschouwde me als een international, maar ik ben Nederlandse. Dan zou je zeggen: je hebt zo een burgerservicenummer. Dat dan weer niet. Het duurt erg lang om zo’n nummer te krijgen en zonder zo’n nummer kun je geen bankrekening openen. Het beoordelingssysteem met cijfers van 1-10 kende ik helemaal niet omdat ik in Curaçao geen Nederlandse school heb bezocht. “Maar je komt toch uit Curaçao, dat is toch Nederland”, hoor ik dan. “Ja, maar dat bekent niet dat je naar een Nederlandse school gaat.” Dat hele cijfersysteem vond ik verwarrend, dus toen ben ik in het eerste jaar maar heel hard gaan studeren. Ik dacht: we zien wel wat voor cijfer er dan uit komt, maar toen had ik opeens een negen. Nederlanders gaan soms het liefst om met Nederlanders. Dat ga ik ze echt niet verwijten, want ik denk dat andere nationaliteiten dat ook doen, maar ik hang er een beetje tussenin.’
Politiek
Ombudsman Van Zutphen roept minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur & Wetenschap; D66), staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken; CDA) en hun collega’s op de Caribische eilanden op om alles te doen wat in hun macht ligt om de fasen voorafgaand, tijdens en na de studie in Nederland voor Caribische studenten zo eenvoudig mogelijk te maken.
Zij moeten volgens hem het initiatief nemen tot samenwerking om praktische blokkades weg te nemen en studenten beter voor te bereiden op en begeleiden bij hun studie in Nederland. Van Zutphen: ‘Als de knelpunten worden opgepakt, kan voorkomen worden dat aankomende Caribische studenten tegen dezelfde problemen aanlopen en kunnen zij met hun studie in Nederland een succesvolle start aan hun carrière geven.’
