UvA-docent blokkeert toegangsweg bij Tata Steel: ‘Over tien jaar verandering is gewoon te laat’
UvA-antropoloog Martijn Dekker blokkeerde maandagmiddag samen met een tiental anderen een van de toegangswegen van Tata Steel. ‘Er is momenteel een grote noodtoestand in Zuid-Europa gaande. Over tien jaar een verandering doorvoeren is gewoon te laat.’
Het is de zoveelste actie rondom Tata Steel: maandagmiddag voerden zo’n 25 man actie op het terrein van de staalproducent. UvA-docent Martijn Dekker, die onderzoek doet naar hoe ontregelende tactieken worden gebruikt om politieke punten te maken, was ook aanwezig.
Hoi Martijn. Waarom ben je vandaag aan het actievoeren op het terrein van Tata?
‘We staan hier namens de actiegroep Kappen met Kolen, die gelieerd is aan Extinction Rebellion. Wij willen dat kolen niet meer worden gebruikt als fossiele brandstof. Ik ben dan ook bij verschillende acties geweest, bij bijvoorbeeld de haven in Amsterdam, waar enorm veel kolen naar Duitsland worden vervoerd.’
‘We zijn hier nu bij Tata Steel omdat hier twee grote kooks-centrales staan, dat is een variant van steenkool, die ook enorm vervuilend zijn. Deze centrales overtreden allerlei milieuregels. Waarom er dan niks gebeurt? Dát is inderdaad de vraag. Tata is een machtige speler, economisch gezien. Gelukkig zien we dat er steeds meer aandacht komt voor het probleem. Ook binnen de politiek beginnen dingen te verschuiven. We weten dat de kooksfabrieken vanaf het begin af aan giftige stoffen uitstoten en toch gebeurt er niets.’
Sta je hier op persoonlijke titel of ook als onderzoeker?
‘Op persoonlijke titel, al staat dat niet helemaal los van mijn onderzoek. Ik ben geïnteresseerd in vormen van disruptieve politiek, en hoe bepaalde vormen van actievoeren zich verhouden tot de politiek. Ik was al langer bezig met activisme en deed mee aan acties van bijvoorbeeld Kick Out Zwarte Piet. Dat maakte dat ik dacht, goh, ik zou hier ook graag onderzoek naar willen doen. Ik maak altijd de grap dat ik ‘practice what I teach’.’
Hoe hou je werk en privé gescheiden? Is dat niet noodzakelijk voor de onafhankelijkheid van de wetenschapper?
‘Dat is een goede vraag. Natuurlijk moet je oog houden voor onafhankelijkheid en objectiviteit nastreven, voor zover dat kan. Mijn huidige onderzoek gaat over wat activisten motiveert om risicovolle acties te ondernemen, waarbij je gewond zou kunnen raken. Daarbij stel ik als onderzoeker niet de doelstellingen van de activisten ter discussie.’
‘Mijn hele academische loopbaan houd ik me met politiek bezig. Ik deed ook onderzoek aan de Westelijke Jordaanoever in Israël. En ik houd me bezig met gendertyperingen. Dat zijn allemaal onderwerpen die maatschappelijk gevoelig liggen, maar het zijn tegelijkertijd heel belangrijke zaken.’
Hoe is de sfeer op het terrein?
‘Het is gemoedelijk. Het terrein is enorm. Ze laten ons zitten, vooralsnog. De politie is twee keer geweest en staken hun duim omhoog. We hebben wat gegeten, wat gezongen. Het is de bedoeling dat er geen spullen het terrein (en de fabriek) op kunnen. Maar er is nog wel een andere ingang, dus vermoedelijk wordt het verkeer daarheen geleid. Het is dus een gedeeltelijke blokkade.’
Vorige demonstraties haalden vooralsnog niet veel uit. Wat zijn jullie eisen?
‘We willen voornamelijk dat Tata Steel wordt afgeschaald. Van de honderdvijftig staalfabrieken in Europa staat Tata in de top vijf van de meest vervuilende. Natuurlijk zijn veel mensen in de regio afhankelijk qua werk, dus we zijn ook voor een goed sociaal plan. Een recent onderzoek naar werkgelegenheid in de regio liet zien dat de meeste mensen binnen drie maanden een andere baan zouden kunnen vinden. Dat onderzoek is uitgevoerd door Milieudefensie en Greenpeace, maar het was een degelijk en goed onderzoek.’
Tata-topman Hans van den Berg zei eerder hier op de UvA dat hij er ‘alles aan doet om de CO2-emissies en de schadelijke stoffen, die de kans op onder andere longkanker verhogen, zo snel mogelijk te reduceren’. Hoe kijken jullie hiernaar?
‘Dat is in wezen natuurlijk mooi. De kennis om groene staalproductie voor elkaar te krijgen is er al. Maar het duurt te lang. Als over tien of vijftien jaar alles goed is geregeld, is het te laat. Vanmiddag vroeg ook een kritische werknemer van Tata of we niet bang waren dat als Tata hier gesloten zou worden, er een fabriek ergens in India geopend zou worden, waar minder controle zou zijn. Maar dat klopt niet. De controle ontbreekt hier net zo goed: Tata is een van de meest vervuilende fabrieken van de wereld. Zo’n opmerking heeft een behoorlijk racistische ondertoon, want nog vervuilender dan dat het nu gaat hier in IJmuiden kan bijna niet. Tata is de grootste stikstof- en CO2-uitstoter van Nederland. Dat kunnen we er niet bij hebben. Er is momenteel een grote noodtoestand in Zuid-Europa gaande. Over tien jaar verandering is gewoon te laat.’
