Kranten blijven juist in deze tijd van belang om dagelijks de tijd een moment stil te zetten en te bepalen wat het waard is om te onthouden. Dat was vanmiddag de boodschap van NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch. Samen met Rob Wijnberg, hoofdredacteur van nrc.next was hij te gast bij Room for Discussion om te praten over de toekomst van kranten.
Volgens Wijnberg moet de krant juist niet bezig zijn met het bepalen van de waan van de dag. ‘Onze taak ligt bij het bieden van de context die je nodig hebt om dat nieuws te kunnen begrijpen. Dan gaat het dus niet om de incidenten, maar juist om de structuur.’ Dat beaamde ook Vandermeersch, die aangaf om die reden vandaag wellicht niet de politieke crisis op de voorpagina te plaatsen, maar de raketlancering die Pakistan vannacht heeft uitgevoerd. ‘Uiteindelijk is dat ook voor Nederland van groter belang dan de manoeuvres van Hero Brinkman.’ Volgens Vandermeersch moet Nederland als klein land dan ook veel meer naar buiten kijken, in plaats van te navelstaren op de binnenlandse gebeurtenissen.
Democratie
Vandermeersch benadrukte verder dat het belang van kranten ook in deze tijd niet onderschat moet worden. En daarmee ook ten opzichte van blogs en weekbladen een unieke positie behoudt. ‘Doordat wij een grote oplage hebben kunnen we een grote redactie onderhouden. Vrij Nederland is een goed weekblad, maar heeft slechts een redactie van 13 man. Wij hebben er 220. Dan kun je dingen uitgebreid uitzoeken.’ Als voorbeeld van deze rol noemde Vandermeersch de beroerde staat van de pensioenfondsen, die vorig jaar door NRC op de agenda is gezet. ‘Als je dat soort dingen beziet, blijken het steeds de kranten geweest die het op de agenda hebben gezet!’
Om die reden heeft de krant volgens hem een onmisbare taak in een democratie. De ontwikkelingen in Amerika, waarbij kranten het nog moeilijker hebben dan in Europa, ziet hij dan ook met lede ogen aan. Maar ook over mogelijke overheidssteun voor de sector was hij kritisch. ‘Ik vertrouw overheidssubsidie niet. Dan heb ik liever een private partij die me verder met rust laat.’ De kritiek op de gesponsorde bijlagen als Deluxe in NRC Weekend wuifde Vandermeersch weg. ‘Als Gucci kan meebetalen aan een extra correspondent in het buitenland dan teken ik daarvoor. Ik ben trots dat we zo onze eigen broek kunnen ophouden.’
Zelf samenstellen?
Ook op de verschuiving naar een digitale editie gingen de beide mannen uitgebreid in. Het verdienmodel van een krant, waarbij meer dan de helft van de kosten in de druk en distributie zitten, noemde Wijnberg ‘absurd’. Desalniettemin benadrukten ze beiden dat de papieren krant op dit moment door het merendeel van de lezers wordt geprefereerd boven de iPad. Wel kondigde Vandermeersch aan dat er geëxperimenteerd gaat worden met het aanbieden van bepaalde elektronische pakketten. Mensen kunnen zo zelf gaan bepalen welke onderdelen van de krant ze wel interessant vinden en aanschaffen.
Wijnberg toonde zich hiervan een opvallende tegenstander. Hij zou het liefst katernen helemaal afschaffen. ‘We moeten mensen niet alleen geven wat ze willen. Het is juist interessant als je ineens iets leest dat je normaal altijd overslaat. Chaos kan helpen mensen dingen te vertellen die ze niet wisten.’
Om die reden ligt Wijnberg ook niet wakker van mensen die next opzeggen omdat er ‘te weinig nieuws’ in zou staan. ‘Dan vraag ik me af: wat is nieuws? Nieuws is wat je niet weet, dus je kunt helemaal niet zeggen wat het is!’ Om die reden mijdt Wijnberg formules en algoritmes bij het samenstellen van zijn krant.
Toekomst
Op de vraag of Wijnberg in de toekomst aast op het hoofdredacteurschap van NRC Handelsblad antwoordde hij ontkennend. ‘Ik vind het fijn dat wij meer kunnen afwijken. Next heeft nog geen tradities waar je je aan dient te houden. Het is fijn om de baby te zijn.’ Over zijn toekomstplannen bleef Vandermeersch onduidelijk, hoewel hij aangaf dat een hoofdredacteur wat hem betreft maximaal zeven jaar moet aanblijven. Of hij daarna bij NRC blijft liet hij in het midden. ‘Maar ooit wil ik terugkeren naar de rol van “Kuifje in Congo”. Uiteindelijk is stukken schrijven het mooiste dat er is.’
Volgens Wijnberg moet de krant juist niet bezig zijn met het bepalen van de waan van de dag. ‘Onze taak ligt bij het bieden van de context die je nodig hebt om dat nieuws te kunnen begrijpen. Dan gaat het dus niet om de incidenten, maar juist om de structuur.’ Dat beaamde ook Vandermeersch, die aangaf om die reden vandaag wellicht niet de politieke crisis op de voorpagina te plaatsen, maar de raketlancering die Pakistan vannacht heeft uitgevoerd. ‘Uiteindelijk is dat ook voor Nederland van groter belang dan de manoeuvres van Hero Brinkman.’ Volgens Vandermeersch moet Nederland als klein land dan ook veel meer naar buiten kijken, in plaats van te navelstaren op de binnenlandse gebeurtenissen.
Democratie
Vandermeersch benadrukte verder dat het belang van kranten ook in deze tijd niet onderschat moet worden. En daarmee ook ten opzichte van blogs en weekbladen een unieke positie behoudt. ‘Doordat wij een grote oplage hebben kunnen we een grote redactie onderhouden. Vrij Nederland is een goed weekblad, maar heeft slechts een redactie van 13 man. Wij hebben er 220. Dan kun je dingen uitgebreid uitzoeken.’ Als voorbeeld van deze rol noemde Vandermeersch de beroerde staat van de pensioenfondsen, die vorig jaar door NRC op de agenda is gezet. ‘Als je dat soort dingen beziet, blijken het steeds de kranten geweest die het op de agenda hebben gezet!’
Om die reden heeft de krant volgens hem een onmisbare taak in een democratie. De ontwikkelingen in Amerika, waarbij kranten het nog moeilijker hebben dan in Europa, ziet hij dan ook met lede ogen aan. Maar ook over mogelijke overheidssteun voor de sector was hij kritisch. ‘Ik vertrouw overheidssubsidie niet. Dan heb ik liever een private partij die me verder met rust laat.’ De kritiek op de gesponsorde bijlagen als Deluxe in NRC Weekend wuifde Vandermeersch weg. ‘Als Gucci kan meebetalen aan een extra correspondent in het buitenland dan teken ik daarvoor. Ik ben trots dat we zo onze eigen broek kunnen ophouden.’
Zelf samenstellen?
Ook op de verschuiving naar een digitale editie gingen de beide mannen uitgebreid in. Het verdienmodel van een krant, waarbij meer dan de helft van de kosten in de druk en distributie zitten, noemde Wijnberg ‘absurd’. Desalniettemin benadrukten ze beiden dat de papieren krant op dit moment door het merendeel van de lezers wordt geprefereerd boven de iPad. Wel kondigde Vandermeersch aan dat er geëxperimenteerd gaat worden met het aanbieden van bepaalde elektronische pakketten. Mensen kunnen zo zelf gaan bepalen welke onderdelen van de krant ze wel interessant vinden en aanschaffen.
Wijnberg toonde zich hiervan een opvallende tegenstander. Hij zou het liefst katernen helemaal afschaffen. ‘We moeten mensen niet alleen geven wat ze willen. Het is juist interessant als je ineens iets leest dat je normaal altijd overslaat. Chaos kan helpen mensen dingen te vertellen die ze niet wisten.’
Om die reden ligt Wijnberg ook niet wakker van mensen die next opzeggen omdat er ‘te weinig nieuws’ in zou staan. ‘Dan vraag ik me af: wat is nieuws? Nieuws is wat je niet weet, dus je kunt helemaal niet zeggen wat het is!’ Om die reden mijdt Wijnberg formules en algoritmes bij het samenstellen van zijn krant.
Toekomst
Op de vraag of Wijnberg in de toekomst aast op het hoofdredacteurschap van NRC Handelsblad antwoordde hij ontkennend. ‘Ik vind het fijn dat wij meer kunnen afwijken. Next heeft nog geen tradities waar je je aan dient te houden. Het is fijn om de baby te zijn.’ Over zijn toekomstplannen bleef Vandermeersch onduidelijk, hoewel hij aangaf dat een hoofdredacteur wat hem betreft maximaal zeven jaar moet aanblijven. Of hij daarna bij NRC blijft liet hij in het midden. ‘Maar ooit wil ik terugkeren naar de rol van “Kuifje in Congo”. Uiteindelijk is stukken schrijven het mooiste dat er is.’
