AMC-medewerkers Simon Knepper en Johan Kortenray - werkzaam op de communicatieafdeling - hebben een boek samengesteld over de verkleutering van de samenleving en van het publieke debat in het bijzonder. In het boek laten ze een aantal vooraanstaande Nederlandse denkers, ieder in een kort essay, hun licht schijnen over ‘de simplificerende amusementscultuur’ en de culturele ‘dumbing down’ van de samenleving.
Centrale vraag in het boek Niet te moeilijk graag. De verkleutering van het publieke debat is of Nederland lijdt aan acute infantilisering van het publieke discours. Die vrees zou leven onder een groot aantal wetenschappers van naam en faam, al moet erbij gezegd worden dat de bijdragen aan het boek – op Damiaan Denys, Xandra Schutte en Désanne van Brederode na – allemaal ruim de vijftig, zestig of zeventig gepasseerd zijn.
Iedereen ziet het inmiddels om zich heen: debat, vertoog en publieke reflectie, het draait veelal om ‘de massa’, ‘de verkoopcijfers’ en ‘het media-effect’: van psychologen die hun onderzoekje met oneliners en soundbites moeten zien te verkopen bij Pauw & Witteman, tot historici die hun naam verbinden aan een populair tijdschrift en politici die liever aan een talkshow deelnemen dan kamerstukken voorbereiden.
Het zijn niet de eerste de besten, die hun opinies ten beste hebben gegeven in Niet te moeilijk graag. Naast de drie reeds genoemde publicisten gaat het onder meer om denkers als Abram de Swaan, Jaap van Heerden, Dick Pels, Robbert Dijkgraaf en Maarten van Rossem. De zogenoemde ‘verdomming’ wordt door ieder van hen verschillend verklaard en ze komen ook met een verschillende remedie.
Xandra Schutte wijdt de infantilisering aan de democratisering van de (culturele) roem. ‘Grootheid is vervangen door bekendheid.’ Volgens haar rest de culturele elite ‘een achterhoedegevecht’ en dat vindt ze niet erg ook. Ze refereert aan Bomans en Wolkers die in 1971 eenzaam en alleen op Rottumerplaat bivakkeerden. ‘Alles van waarde heeft tijd nodig, volharding en eenzaamheid ’schrijft ze. ‘In plaats van mee te zwemmen in de zee van divertissement (…) kan de zelfgekozen afzondering heilzaam werken. Misschien kan er zo ook een nieuwe elite ontstaan.’
UvA-universiteitshoogleraar en Princeton-directeur Robbert Dijkgraaf relativeert de hedendaagse ‘verdomming’ door te stellen dat de vraag of er sprake is van ‘verdomming’ en infantilisering ‘van alle tijden is’. Maar laten we vooral niet vergeten dat ‘de totale hoeveelheid kennis alleen maar groeit’, maar de kennis komt ‘in kleinere eenheden’ op ons af, verbrokkeld als het ware. De aard van de informatie die we tot ons nemen verandert daar volgens Dijkgraaf door. ‘En dáár zou de discussie over moeten gaan.’
Zie hier voor een opname van een gesprek tussen journalist Wim Brands en socioloog Frank Furedi over de 'dumbing down' van de cultuur.
Centrale vraag in het boek Niet te moeilijk graag. De verkleutering van het publieke debat is of Nederland lijdt aan acute infantilisering van het publieke discours. Die vrees zou leven onder een groot aantal wetenschappers van naam en faam, al moet erbij gezegd worden dat de bijdragen aan het boek – op Damiaan Denys, Xandra Schutte en Désanne van Brederode na – allemaal ruim de vijftig, zestig of zeventig gepasseerd zijn.
Iedereen ziet het inmiddels om zich heen: debat, vertoog en publieke reflectie, het draait veelal om ‘de massa’, ‘de verkoopcijfers’ en ‘het media-effect’: van psychologen die hun onderzoekje met oneliners en soundbites moeten zien te verkopen bij Pauw & Witteman, tot historici die hun naam verbinden aan een populair tijdschrift en politici die liever aan een talkshow deelnemen dan kamerstukken voorbereiden.
Het zijn niet de eerste de besten, die hun opinies ten beste hebben gegeven in Niet te moeilijk graag. Naast de drie reeds genoemde publicisten gaat het onder meer om denkers als Abram de Swaan, Jaap van Heerden, Dick Pels, Robbert Dijkgraaf en Maarten van Rossem. De zogenoemde ‘verdomming’ wordt door ieder van hen verschillend verklaard en ze komen ook met een verschillende remedie.
Xandra Schutte wijdt de infantilisering aan de democratisering van de (culturele) roem. ‘Grootheid is vervangen door bekendheid.’ Volgens haar rest de culturele elite ‘een achterhoedegevecht’ en dat vindt ze niet erg ook. Ze refereert aan Bomans en Wolkers die in 1971 eenzaam en alleen op Rottumerplaat bivakkeerden. ‘Alles van waarde heeft tijd nodig, volharding en eenzaamheid ’schrijft ze. ‘In plaats van mee te zwemmen in de zee van divertissement (…) kan de zelfgekozen afzondering heilzaam werken. Misschien kan er zo ook een nieuwe elite ontstaan.’
UvA-universiteitshoogleraar en Princeton-directeur Robbert Dijkgraaf relativeert de hedendaagse ‘verdomming’ door te stellen dat de vraag of er sprake is van ‘verdomming’ en infantilisering ‘van alle tijden is’. Maar laten we vooral niet vergeten dat ‘de totale hoeveelheid kennis alleen maar groeit’, maar de kennis komt ‘in kleinere eenheden’ op ons af, verbrokkeld als het ware. De aard van de informatie die we tot ons nemen verandert daar volgens Dijkgraaf door. ‘En dáár zou de discussie over moeten gaan.’
Zie hier voor een opname van een gesprek tussen journalist Wim Brands en socioloog Frank Furedi over de 'dumbing down' van de cultuur.
