In het gebouw van Bijzondere Collecties aan de Oude Turfmark kijken Nazi-propagandaposters je sinds vorige week intens aan. Posters met hakenkruizen en waarschuwingen tegen de 'eeuwige jood' geven een inkijk in het benauwende leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. De expositie heet Goed Fout en is onder meer door studenten kunstgeschiedenis Roxy Jongewaard en Iris Louwersheimer gecureerd. Samen met hun docent Claartje Wesselink geven ze Folia een rondleiding.
Wat maakt deze tentoonstelling bijzonder?
Jongewaard: 'We hebben veel materiaal boven water gehaald dat niet heel bekend, maar wel historisch interessant is. Zo heb ik zelf via archieven en sociale media werk van de ontwerpgroep Co-op 2 bijeengebracht. Dat was een ontwerpbureau geleid door een collectief van Bauhaus-kunstenaars die naar Nederland verhuisden nadat Bauhaus was verboden door de Nazi's. Bijzonder is verder dat je bij de expositie heel duidelijk de stijlbreuk kan zien tussen de harde, duidelijke stijl van de Nazi-kunst en de vrijere en abstractere naoorlogse kunst.'
Wat hebben jullie moeten doen om deze werken bij elkaar te krijgen?
Jongewaard: 'We zijn hard aan de slag gegaan om deze tentoonstelling samen te stellen. De tentoonstelling zelf is maar het topje van de ijsberg, dat leer je echt door dit vak. Qua praktische dingen: we hebben veel via internet gezocht, maar ook archieven bekeken. Op een gegeven moment kwam ik bij een man thuis die zijn hele huis in jaren dertig-stijl had ingericht. Zelfs de cake werd daar opgediend op een bordje uit die tijd. '
Hoe is de tentoonstelling ingericht?
Wesselink: 'Er zijn drie kamers, die de grafische vormgeving voor, tijdens en na de oorlog behandelen. Zo zie je in de eerste kamer bijvoorbeeld de propaganda van Mussert naast de posters tegen het nationaal-socialisme. In de tweede kamer zie je de typische stijl uit de oorlog die iedereen wel kent, maar krijg je ook een indruk hoe doordringend de propaganda van de Nazi's was. Zelfs op postzegels stond Nazi-symboliek. De derde kamer toont hoe de kunst veranderde na de oorlog en hoe de strakke stijl van daarvoor niet meer terugkwam.'
De poster van de eeuwige jood is een indrukwekkende voor veel mensen. Wat voor reacties krijgen jullie op de expositie?
Jongewaard: 'De reacties lopen erg uiteen, de meeste zijn positief maar een enkele uitgesproken negatief. Bij onze generatie ligt het onderwerp iets minder gevoelig, maar in het gastenboek is ook geschreven dat iemand het vreselijk vond dat hij hiermee geconfronteerd werd.'
De expositie is gratis toegankelijk voor UvA-studenten. Klik hier voor meer informatie.