36 procent van de studenten met een studielening heeft die niet om studiegerelateerde kosten te betalen, maar bijvoorbeeld om een huis te kopen of er door een renteverschil geld mee te verdienen. Dat blijkt uit onderzoek van Nibud. Het CDA wil tekst en uitleg van de minister.
De rente op een studielening die ze afsluiten via DUO is met 0,12 procent zo laag, dat het kennelijk loont om flink te lenen en die lening vervolgens weg te zetten op een spaarrekening met een hogere rente bij een commerciële bank. Tel uit je rentewinst: het verschil tussen de betaalde rente en de ontvangen rente levert een spaarpotje op dat als eigen startkapitaal kan dienen voor bijvoorbeeld een huis. CDA-woordvoerder Michel Rog is woest. ‘Het nieuwe leenstelsel kent verschillende perverse prikkels. Dat is precies waarvoor ik heb gewaarschuwd. We koersen af op een studieleningenbubbel.’

Michel Rog
'Omdat het kan'
Uit het
onderzoek, uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van OCW, ING en
studenten.net, blijkt dat een derde van de ondervraagde studenten zegt dat ze ‘best minder zou kunnen lenen’. Ook geeft één op de drie aan maximaal te lenen ‘omdat het kan’.
De huidige rente die DUO rekent bedraagt 0,12 procent. Dat percentage kan gedurende de maximale looptijd van de lening – 35 jaar – natuurlijk stijgen, maar aannemelijk is dat de commerciële rente die studenten kunnen cashen via een spaarrekening, dan ook stijgt. Per saldo blijft het dan voordelig om maximaal te lenen om een maximaal spaarpotje op te bouwen. Van de ondervraagde studenten zegt 63 procent ‘de gunstige leenvoorwaarden’ te zien als een van de belangrijkste redenen om te lenen bij DUO; 58 procent zegt dat de ouders een lening aanraden en 15 procent zegt te lenen om ‘luxe’ uitgaven te financieren.
Niet te innen schulden
‘Inmiddels vraag ik me af hoeveel dit leenstelsel de minister nog op gaat leveren en hoeveel terug gaat naar het hoger onderwijs,’ zegt Rog. ‘Studenten zijn niet gek, ze kunnen rekenen. Als studenten maximaal lenen in plaats van lenen wat ze nodig hebben, dan weet je dat ze zo’n hoge schuld hebben dat ze in de toekomst maar een deel terugbetalen. Er staat nu negen miljard euro aan studieleningen uit. Als dit zo doorgaat komen daar nog tientallen miljarden bij. Dat wordt een financiële ramp. Jet [Bussemaker, red.] heeft een knoeperd van een probleem. Het leenstelsel is een verkeerd instrument met verkeerde voorwaarden. Het is in elk geval onhoudbaar om de bestaande voorwaarden te handhaven. Ik ga niet zeggen wat de oplossing is. Ik zal vragen stellen aan de minister en die moet dan maar met acceptabele antwoorden komen. Zij is verantwoordelijk.’
Bussemaker gaf bij de invoering van het nieuwe leenstelsel aan dat het geld dat wordt geleend moet worden gebruikt voor studiedoeleinden, maar ze voegde eraan toe hierop niet te gaan controleren.
Update: Zie
hier voor de Kamervragen die Rog inmiddels aan de minister heeft gesteld.