Universiteiten en hogescholen willen meer vertrouwen
Het was een terugkerend thema bij de jaaropeningen van hogescholen en universiteiten gisterenmiddag: de overregulering vanuit Den Haag en de roep om meer vertrouwen. Zowel aan de Radboud Universiteit, in Maastricht als bij de Universiteit Utrecht riepen rectores de regering op om universiteiten en docenten vrijer te laten. In Utrecht leidde dat tot een pijnlijke confrontatie nu juist minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap er de hoofdgast was.
Stel: een klant laat zich bij een kleermaker een maatpak aanmeten. Hij vindt de mouwen te lang en de kraag te hoog, waarop de kleermaker reageert dat hij zijn ellebogen maar moet buigen en hij zijn rug maar moet strekken. De arme man strompelt over straat, maar wel in een maatpak van een topkleermaker. Met die vertelling opende de Duitse rector van de Universiteit Maastricht Martin Paul het academisch jaar aan het Vrijthof in Maastricht. Volgens hem is het de manier waarop men in Den Haag met het hoger onderwijs omgaat.
Vanuit Nijmegen en Utrecht klonken dezelfde geluiden. De kersverse rector magnificus van de Radboud Universiteit, Theo Engelen, stelde onomwonden: ‘Bespaar onze docenten en onderzoekers onnodige veranderingen, schrap bureaucratische regels. Houd de universiteiten geen nieuwe hoepels voor om door te springen. Laat ons met rust.’
De Utrechtse rector magnificus Bert van der Zwaan deed een zelfde soort oproep aan de daar aanwezige minister Bussemaker. ‘Het grote wantrouwen dat in Den Haag heerst jegens de prestaties van hogescholen en universiteiten heeft geleid tot een bijna kafkaiaans stelsel van verantwoording, waardoor de druk van regelgeving de vrije professionele ruimte op alle niveaus van de universiteit ingesnoerd wordt.’
Nieuwe prestatieafspraken
Bussemaker counterde direct. Ze is niet tegen meer professionele vrijheid voor docenten, maar dat betekent niet dat ze de komende jaren een laissez-faire-beleid zal voeren. Wat haar betreft komen er wel degelijk nieuwe prestatieafsprakenDat zijn afspraken waarbij een deel van de financiering van universiteiten en hogescholen afhankelijk is van doelen die zij met het ministerie afspreken, zoals minder studieuitval of hogere beoordelingen van studenten. die ze zal richten op onderwijskwaliteit en waarbij ook aandacht zal zijn voor studierendementen. Toch riep ze studenten op om zich niet enkel te richten op het behalen van het felbegeerde diploma. ‘De student moet nadenken over wie hij als mens is en hoe hij een bijdrage kan leveren aan de maatschappelijke problemen,’ zei de minister.
Haar adjudant, staatssecretaris Sander Dekker, was bij de TU Eindhoven te gast om een nieuw gebouw te openen en ook hij zal geen prettige middag hebben gehad. Rector magnificus Baaijens stelde namelijk klip en klaar dat hij als één van de leidende technische universiteiten van Europa geen geld meer heeft om te groeien. Er is geen geld voor nieuwe faciliteiten en bovendien kondigde Baaijens aan per direct te stoppen met de werving van buitenlandse studenten; daar is ook simpelweg geen geld meer voor.
Een internationaler hbo
De Haagse Hogeschool had de hoogstaangeschreven gast binnen weten te hengelen; Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander sprak er over het hbo als motor van de kenniseconomie en de emancipatie. ‘Het is goed dat hogescholen zich kritisch oriënteren op de essentie en de opdracht van het hoger beroepsonderwijs in deze tijd van steeds hechtere internationale verbindingen,’ zo sprak hij uit.
Lees hier het verslag van de opening van de UvA en de HvA terug.
De Vrije Universiteit opent haar academisch jaar pas vanmiddag. Wageningen University volgt volgende week maandag.
