Hoogleraar Vandenbroucke gelooft niet in soevereine Europese staten
De Vlaamse wetenschapper en oud-politicus Frank Vandenbroucke is per 1 november benoemd tot universiteitshoogleraar aan de UvA. Hij zal zich in die functie richten op het bevorderen van onderzoek naar en debat over de maatschappelijke betekenis van de Europese Unie. Vandenbroucke pleit voor meer solidariteit tussen lidstaten.
Vandenbroucke gaat inzichten uit economisch, sociaal en politicologisch onderzoek bijeenbrengen. Vandenbroucke is nu nog hoogleraar aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven. Met Vandenbroucke komt er – na FNWI-decaan Karen Maex – een tweede wetenschappelijk hotshot uit Leuven naar de UvAVandenbroucke gaat nauw samenwerken met Acces Europe: het platform van UvA en VU dat gericht is op onderzoek, onderwijs en publiek debat over de EU, en met het Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR) van de UvA., waar hij overigens al een bijzondere – onbezoldigde –leerstoel bekleedt, namelijk de Den Uyl-leerstoel.
Frank Vandenbroucke studeerde in Leuven, Cambridge en Oxford en vervulde vele jaren hoge politieke functies in Vlaanderen en in de nationale Belgische politiek. Hij was partijvoorzitter van de Vlaamse Socialistische Partij Anders (sp.a) en was in de jaren negentig minister van Buitenlandse Zaken in de federale regering. In België belichaamde hij de zogenoemde ‘derde weg’Andere sociaal-democraten van de 'derde weg' zijn Tony Blair, Gerhard Schröder en Wim Kok.: tussen sociaal-democratie en liberalisme.
Tot twee keer toe vervulde hij federale ministersposten in de kabinetten van de liberaal Guy Verhofstadt. In de periode 2004-2009 was Vandenbroucke minister van Onderwijs en Vorming in de Vlaamse regering. In die functie kreeg hij kritiek van studenten en medewerkers op zijn beleid, vanwege zijn voorstel voor een resultaat gebonden financiering van het hoger onderwijs, een opvatting die aan de UvA inmiddels ‘rendementsdenken’ wordt genoemd.
(De tekst loopt door onder de foto.)
Europa
Naar de UvA komt Vandenbroucke voor de Europese zaak. Zijn benoeming komt in dat opzicht op een strategisch moment voor Nederland, dat in de eerste helft van 2016 het voorzitterschap van de EU bekleedt. De Nederlandse prioriteiten zullen dan zijn: het (verder) opstellen van een strategische agenda voor de EU in tijden van verandering, banen scheppen door innovatieve groei en verbinding zoeken met maatschappelijke actoren.
Vandenbrouckes visie op het Europa van nu en van de toekomst verscheen onder meer in een spraakmakende opinie afgelopen zomer in De Morgen. Daarin schreef hij dat een terugkeer naar de oude, vertrouwde wereld van soevereine nationale welvaartsstaten ‘een illusie’ is. ‘De afbrokkeling van de eurozone is bovendien een reusachtig risico. Hoe raken we vooruit? Europese sociaaldemocraten moeten samen bepleiten dat inzake soevereiniteit en risicodeling 'gelijk oversteken' aan de orde is: deling van soevereiniteit en solidaire risicodeling zijn allebei nodig; het alternatief is een herhaling van crisissen die telkens opnieuw kunnen escaleren.’
Volgens Vandenbroucke moet het Nederlandse voorzitterschap zich richten op de vraag hoe de Europese lidstaten met elkaar consensus kunnen vinden over een Europees sociaal model en hoe de solidariteit daarin pas. ‘De agenda van Lodewijk Asscher over sociale dumping en fraude in grensoverschrijdend verkeer past hier perfect in, maar ze moet wel verbreed worden.’
Autoriteit
Rector magnificus en waarnemend collegevoorzitter Dymph van den Boom is enthousiast over de nieuwe universiteitsleraar. ‘Frank Vandenbroucke is een grote autoriteit op het terrein van de Europese Unie en de ontwikkeling van sociaal en werkgelegenheidsbeleid binnen de lidstaten. Hij combineert een uitgebreide ervaring in zowel de politiek als wetenschap, waardoor hij beide perspectieven kan verbinden.’ Precies dat is de bedoeling van het universiteitshoogleraarschap: verbinden over de disciplines heen. Naast Vandenbroucke kent de UvA nog vijf andere universiteitshoogleraren: Robbert Dijkgraaf, Louise Gunning, Henk van Os, Alexander Rinnooy Kan en Patti Valkenburg.
