Er is een fundamenteel een breed gevoerd debat nodig over veranderingen in het universitair onderwijs. Dat betoogt voorzitter van de Centrale Studentenraad Sam Quax. Vanmiddag neemt de CSR daarop zelf een voorschot, tijdens een debat over 'Education in Transition'. 'Onderwijs is aan dezelfde perverse prikkels onderhevig als de wetenschap,' stelt Quax.
'De wetenschap is het laatste decennium fundamenteel veranderd en verandert nog steeds. De stortvloed aan wetenschappelijke publicaties, de groeiende rol van het bedrijfsleven en de beknellende prestatiefinanciering zijn hier slechts enkele voorbeelden van. Deze veranderingen in de onderzoekscultuur zijn de laatste tijd een veel besproken onderwerp. Een groep wetenschappers heeft zich onder de noemer
Science in Transition in dit debat gemengd. Zij streven ernaar een brede discussie over onderzoek te openen en kritisch te reflecteren op waar het met de wetenschap heengaat. Een belangrijke noot die ik hierbij wil plaatsen is dat niet alleen
science maar ook
education in transition is.
Onderwijs is aan dezelfde perverse prikkels en hetzelfde rendementsdenken onderhevig als de wetenschap. Studenten moeten tegenwoordig steeds sneller afstuderen. Doen ze dat niet dan kost dat de universiteit geld. Geld dat er bovendien steeds minder is. Het rendement moet dus omhoog en de vraag waarmee men zit, is hoe je dit doet zonder dat de onderwijskwaliteit achteruit gaat. Het antwoord: dat doe je dus niet. Collegezalen zitten steeds voller, het contact met docenten is steeds beperkter en de kwaliteit van het onderwijs holt achteruit. Verder is er onder studenten grote ontevredenheid over studiebegeleiding, de manier van toetsen en de moeilijkheidsgraad van de opleiding. Dit wordt bevestigd door de Nationale Studentenenquête, waar onze universiteit steevast één van de laatste plekken inneemt.
Kwaliteit
Dat de overheid de financiële duimschroeven heeft aangedraaid is ook niet bepaald bevorderlijk. De universiteit krijgt tegenwoordig geld op basis van ‘prestatie-indicatoren’. Dit heeft tot gevolg dat de inhoud van het onderwijs niet langer centraal staat in de discussie over het beleid. Het gaat bestuurders om percentages en harde cijfers. Wanneer beleid niet te vatten is in een Key Performance Indicator (KPI), de favoriete woorden van elke moderne bestuurder, dan is het meteen kansloos. De vraag waarmee ik echter blijf zitten: kan je kwaliteit wel echt meten? Eén ding is daarover duidelijk: als het al mogelijk is, dan kleven er grote nadelen aan. Veel aspecten die voor het onderwijs belangrijk zijn kun je moeilijk in cijfers vatten en krijgen daarom geen prioriteit. Hiermee is de nieuwe heilige graal van het onderwijs de perfecte kwantiteitsscore geworden.
Het is hoog tijd dat we met z'n allen gaan nadenken waar het met de kwaliteit van het onderwijs in Nederland heen gaat. Is onderwijs een ondergeschoven kindje aan de universiteit? Hoe moet men omgaan met de toenemende studentenaantallen en de afnemende onderwijsfinanciering? Moeten alle studenten een selectieproces doorlopen voordat ze aan een opleiding beginnen? Dit zijn belangrijke vragen waar te weinig bij stil worden gestaan.
Ik claim niet dat ik een antwoord heb op deze vragen, laat staan een oplossing voor het probleem. De enige manier om daarbij in de buurt te komen is door zoveel mogelijk mensen te betrekken bij deze discussie.'
Het debat Education in Transition van de CSR vindt vanmiddag tussen 17:00 en 19:00 plaats in de theaterzaal van Crea. Sprekers zijn onder anderen Huub Dijstelbloem (Science in Transition), Frank van Vree (decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen) en Boris Slijper (Platform Hervorming Onderwijs). Toegang is gratis.