Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Maak van studenten wereldburgers
opinie

Maak van studenten wereldburgers

Henk Strikkers Henk Strikkers,
17 January 2015 - 09:38
Onderwijs kent een lange traditie in het bevoordelen van dominante bevolkingsgroepen - gewoonlijk ten koste van andere. In de Verenigde Staten, waar ik vandaan kom, is onderwijsongelijkheid al jaren onderwerp van felle discussie. Ondanks het bewustzijn daarover heb ik, een blanke academica, mijn toegang tot en deelname aan het onderwijssysteem altijd als een vanzelfsprekendheid beschouwd. Tot ik verhuisde naar het buitenland, naar Amsterdam.

Voor ik hierheen verhuisde, kende ik alleen het Amerikaanse onderwijssysteem. De keuze om aan de UvA te studeren was met name ingegeven door mijn interesse in internationaal en vergelijkend pedagogisch- en onderwijsbeleid. Ik koos voor een gerenommeerd masterprogramma waar ik interculturele onderwijservaring op zou doen en waar ik les zou krijgen van internationaal ervaren docenten. En hoewel dat zeker zo was, vroeg ik me toch af wat de term ‘internationaal onderwijs’ nu precies betekent. Dus ben ik me gaan verdiepen in verschillende onderwijsprogramma’s, -beleid en -gewoontes. Terwijl ik mijn kennis over officiële curricula op deze manier vergrootte, kwam ik ook in aanraking met alternatieve, informele (vaak niet-commerciële) onderwijsvormen. En wat ik daar zag, botste vaak met wat ik geleerd had in de formele onderwijssector.

Ik kwam tot de conclusie dat het formele onderwijssysteem, zowel dat in Nederland als dat in de VS, ons niet opleidt om actief te kunnen deelnemen aan de wereldeconomie. Onderwerpen als internationaal recht, mensenrechten en burgerschap staan vaak niet centraal in het curriculum. Bovendien biedt traditioneel onderwijs vaak een eendimensionaal perspectief, zodat bepaalde sleutelontdekkingen en -perspectieven buiten beeld blijven. Ook al hebben onderwijshervormingen hier door de invoering van lessen over burgerschap en interculturele vakken iets aan veranderd, nog steeds ontbrak het aan de volledige integratie van een multidimensionaal perspectief. Mijn ervaring is dat onderwijsinstellingen voor hun financiering afhankelijk zijn van beurzen en subsidies, professoren vaak gefocust zijn op hun eigen onderzoek en dat aan studenten niet geleerd wordt kritisch na te denken. Zo missen zij internationale ervaring en internationaal bewustzijn.

Om dit aan te pakken zou men voortdurend internationale en lokale trends aan het onderwijscurriculum moeten blijven toevoegen, om zo wereldwijde vraagstukken en veranderingen zichtbaar te maken én te stimuleren. Het betrekken van studenten bij het internationale debat over onderwijs zal ze helpen hun eigen perspectieven en inzichten kritisch onder de loep te nemen en op meerdere niveaus te bekijken; lokaal, nationaal en internationaal. Het bewustzijn over hun eigen perspectief zal erdoor toenemen. Een van de opvallendste trends in onze tijd is de geavanceerde technologie die de zichtbaarheid en invloed van andere culturen in de onze vergroot. Als studenten willen slagen in het leven hebben zij meer nodig dan grondige kennis van een specifiek domein als psychologie, pedagogiek of rechtsgeleerdheid – zij moeten die vakkennis kunnen combineren met een breed perspectief op de wereld. Hoe krijgen we dat voor elkaar?

Aan de UvA worden verschillende vakken aangeboden die een internationale of interculturele focus hebben. Alleen zijn het maar een paar vakken per studierichting, en hebben ze vaak een etnocentrische blik op de wereld. Een voorbeeld van hoe het anders kan is het vak Cross-cultural Perspectives on Child Development and Education, door studenten bedacht en georganiseerd. In dit vak maken studenten kennis met de huidige internationale debatten en praktijken op het gebied van pedagogiek en onderwijskunde. De focus daarbij ligt op intercultureel leren, zowel tijdens de colleges als bij het veldwerk in het buitenland. In eerdere jaren reisden de studenten naar Gambia, dit jaar naar India. Het vak stelt studenten in staat om zelf te ervaren wat ze hebben geleerd in de collegezaal, doordat zij buitenlandse professionals uit hun eigen vakgebied ontmoeten op de werkvloer. Door studenten te leren hun kennis toe te passen en eigen ervaringen op te doen, leren zij zichzelf te onderwijzen en te bouwen aan hun kritisch denkvermogen. Daardoor kunnen ze tijdens colleges actiever en dieper aan inhoudelijke discussies meedoen, en meer richting geven aan hun eigen kennisontwikkeling. Het is slechts een voorbeeld. Maar ik denk dat een evenwichtig intercultureel onderwijsprogramma, met lokale én internationale trends in het curriculum, studenten bij de les houdt en de huidige etnocentrische praktijken zal hervormen. Een internationale en interdisciplinaire benadering van onderwijs genereert ontwikkelde, zelfverzekerde en actieve deelnemers aan de huidige pluralistische wereldgemeenschap.

Signe Hawley, MSc (Research) Child Development and Education ’14
Dit artikel is vertaald uit het Engels door de redactie.
website loading