Het gaat als een schok door de Nederlandse academische wereld: de zwendel die deze week aan het licht kwam in Tilburg. Als exponent van zijn generatie verzon hoogleraar sociale psychologie Diederik Stapel zijn eigen onderzoeksgegevens. De mediagenieke wetenschapper promoveerde in 1997 aan de UvA.
‘De timing maakt het allemaal extra macaber,’ zegt toenmalig promotor Joop van der Pligt, van de programmagroep sociale psychologie van de UvA. ‘Exact tien jaar geleden hield Diederik zijn oratie in Groningen, op 9/11. Het nieuws is echt een drama. Ik weet ook niet hoe hij hieruit moet komen.’ Van der Pligt herinnert zich Stapel als een ‘kundig, hardwerkend en professioneel’ wetenschapper. ‘De enorme druk waaronder zijn generatie werkt, kan het begrijpelijker maken, maar het is nooit goed te praten.’
Als promovendus werkte Stapel hard. Hij promoveerde cum laude en al snel bleek het voor de UvA moeilijk de wetenschapper vast te houden. In Groningen werd hij hoogleraar, waarna hij in 2006 de overstap maakte naar Tilburg. Daar werd hij deze week om non-actief gesteld omdat hij met fictieve vragenlijsten werkte. De Universiteit Tilburg gaat er op dit moment van uit dat de laatste publicaties van Stapel, over onder het onderzoek waaruit bleek dat vleeseters asocialer zijn dan vegetariërs, niet kloppen.
Een verklaring wordt gezocht in het feit dat snel en veel publiceren een doel op zich is geworden. Wetenschappers zouden daardoor sneller geneigd zijn te sjoemelen. ‘Het maakt het begrijpelijk en ik deel ook dat die druk er is.' Volgens Van der Pligt hebben wetenschappers uit de generatie van stapel zich steeds vaker moeten onderscheiden als individu om subsidies binnen te slepen. ‘Dat heeft veel opgeleverd. De productie is enorm gestegen, terwijl er steeds minder geld beschikbaar is. Maar we lopen nu tegen de grenzen aan.’
Het nieuws over de zwendel komt hard aan binnen de vakgroep. Op het gebied van sociale psychologie loopt Nederland voorop dankzij de succesvolle generatie van Stapel. ‘In Europa en de Verenigde staten kijkt men naar Nederland. Het nieuws stond gisteren uitgebreid in Science,’ zegt Van der Pligt. Voor de wetenschap heeft het volgens Van der Pligt geen grote gevolgen. ‘Robbert Dijkgraaf zei het vanmorgen mooi in de Volkskrant. De wetenschap is kritisch op zichzelf. Ik hoop dat het vertrouwen blijft behouden.’
‘De timing maakt het allemaal extra macaber,’ zegt toenmalig promotor Joop van der Pligt, van de programmagroep sociale psychologie van de UvA. ‘Exact tien jaar geleden hield Diederik zijn oratie in Groningen, op 9/11. Het nieuws is echt een drama. Ik weet ook niet hoe hij hieruit moet komen.’ Van der Pligt herinnert zich Stapel als een ‘kundig, hardwerkend en professioneel’ wetenschapper. ‘De enorme druk waaronder zijn generatie werkt, kan het begrijpelijker maken, maar het is nooit goed te praten.’
Als promovendus werkte Stapel hard. Hij promoveerde cum laude en al snel bleek het voor de UvA moeilijk de wetenschapper vast te houden. In Groningen werd hij hoogleraar, waarna hij in 2006 de overstap maakte naar Tilburg. Daar werd hij deze week om non-actief gesteld omdat hij met fictieve vragenlijsten werkte. De Universiteit Tilburg gaat er op dit moment van uit dat de laatste publicaties van Stapel, over onder het onderzoek waaruit bleek dat vleeseters asocialer zijn dan vegetariërs, niet kloppen.
Een verklaring wordt gezocht in het feit dat snel en veel publiceren een doel op zich is geworden. Wetenschappers zouden daardoor sneller geneigd zijn te sjoemelen. ‘Het maakt het begrijpelijk en ik deel ook dat die druk er is.' Volgens Van der Pligt hebben wetenschappers uit de generatie van stapel zich steeds vaker moeten onderscheiden als individu om subsidies binnen te slepen. ‘Dat heeft veel opgeleverd. De productie is enorm gestegen, terwijl er steeds minder geld beschikbaar is. Maar we lopen nu tegen de grenzen aan.’
Het nieuws over de zwendel komt hard aan binnen de vakgroep. Op het gebied van sociale psychologie loopt Nederland voorop dankzij de succesvolle generatie van Stapel. ‘In Europa en de Verenigde staten kijkt men naar Nederland. Het nieuws stond gisteren uitgebreid in Science,’ zegt Van der Pligt. Voor de wetenschap heeft het volgens Van der Pligt geen grote gevolgen. ‘Robbert Dijkgraaf zei het vanmorgen mooi in de Volkskrant. De wetenschap is kritisch op zichzelf. Ik hoop dat het vertrouwen blijft behouden.’
