De rubriek ‘Overigens’ uit Folia Magazine staat de komende tijd in het teken van Science in Transition (SiT), een beweging van wetenschappers die ontevreden zijn over het functioneren van hun vakgebied. Ze maken zich zorgen over publicatiedruk, de ondemocratische aard van de wetenschap, het aanzien dat wetenschappers genieten en de kwaliteit van het wetenschappelijk onderwijs. Deze week een stelling opgebouwd uit de aanbevelingen van SiT.
Marcel Levi, decaan faculteit geneeskunde
‘Helemaal mee eens. Nu wordt de onderzoeksagenda exclusief vastgesteld door wetenschappelijke instituten, terwijl de maatschappij betaalt. Dat is raar. Maar die inspraak vormgeven is niet eenvoudig. Bij de Maag Lever Darm Stichting mocht het publiek vorig jaar stemmen om te bepalen welk van twee geselecteerde onderzoeksvoorstellen gesubsidieerd zou worden. Ik vond dat sympathiek – de stichting is immers een collectebusfonds – maar het pakte niet goed uit. Het verwerd tot een soort Ajax-Feyenoordstrijd tussen de Amsterdamse en Rotterdamse onderzoekers, waarbij de site zelfs gehackt werd. Bij ons klinisch onderzoek organiseren we bijeenkomsten om de relevante vragen voor patiënten en artsen te achterhalen. Dat bevalt, maar gebeurt nu slechts ad hoc.
'In andere disciplines is het moeilijker de betrokkenen te identificeren en aan te spreken. Maar ook als je het gedachtegoed van Kant bestudeert, moet je uitleggen waarom dat zinvol is voor de maatschappij. Dat nut hoeft niet heel direct te zijn; niet alles hoeft toegepast te zijn. Maar "kennis om de kennis" is onvoldoende motivering voor publiek onderzoeksgeld.’
Beate Roessler, hoogleraar wijsbegeerte
‘Ik vind het overdreven dat Folia zo veel aandacht besteedt aan SiT. Zij leveren volgens mij vooral populistische kritiek op "de wetenschap", alsof dat één ding is en je daar globaal iets over kunt zeggen. Ook hun idee over democratisering lijkt een beetje goedkoop. Ze schrijven bijvoorbeeld dat de geesteswetenschappen veel resultaten opleveren "waar niemand op zit te wachten." Ik word daar zenuwachtig van. Waar zit niemand op te wachten? Op onderzoek naar Kant, Plato of de verlichting? Als democratisering betekent dat alleen onderzoek met direct maatschappelijke relevantie financiering krijgt, ben ik daar fel op tegen. Wel vind ik het belangrijk dat wetenschappers, en dus ook geesteswetenschappers, uitleggen waar de indirecte waarde van hun onderzoek in zit: te begrijpen waar wij vandaan komen, bijvoorbeeld.
'Momenteel bepalen vooral de politiek, NWO en het bedrijfsleven welk onderzoek gefinancierd wordt en leggen zij een groot deel vast in strategieën, plannen en programma’s. Ook dat is niet goed. De universiteit moet autonomie terugkrijgen en ruimte houden voor creativiteit en spannend nieuw onderzoek dat juist buiten de plannen en strategieën kan vallen.’
Rick Kwekkeboom, lector community care
‘Eens. Wetenschappers zijn vaak sceptisch over de waarde van het oordeel van "leken", maar ik vind dat je de terechte vragen en kanttekeningen van burgers bij het onderzoek dat met publiek geld wordt uitgevoerd serieus moet nemen. Het is niet mijn bedoeling onderzoeksgeld te verdelen op basis van het aantal likes op Facebook, anders wint onderzoek met gegarandeerd rendement als werkzame medicijnen of protheses uit de 3D-printer het altijd van fundamenteel onderzoek. Maar wetenschappers hebben soms toch een houding van: "Men heeft ooit besloten dat ik belangrijk ben," en ik vind er niets verkeerd aan dat wij opgeroepen worden stil te staan bij de zin van ons onderzoek.
'Om die inspraak vorm te geven kan NWO bijvoorbeeld een voorlopige versie van zijn meerjarenstrategie online kunnen zetten voor feedback van geïnteresseerde lezers en die kanttekeningen meenemen in een definitieve versie. Als lector ben ik voor mijn onderzoek financieel afhankelijk van gemeenten, zorginstellingen of verzekeraars en dus gedwongen stil te staan bij hun vragen. Als ik merk dat mensen gebaat zijn bij mijn onderzoek, ben ik daar ook echt trots op.’
Meediscussiëren? Laat je reactie onder in het formulier hieronder. Alle artikelen over dit onderwerp vind je hier.
Zowel bij fundamenteel als toegepast onderzoek moet de maatschappij meehelpen bij het vaststellen van onderzoeksprioriteiten
Marcel Levi, decaan faculteit geneeskunde
‘Helemaal mee eens. Nu wordt de onderzoeksagenda exclusief vastgesteld door wetenschappelijke instituten, terwijl de maatschappij betaalt. Dat is raar. Maar die inspraak vormgeven is niet eenvoudig. Bij de Maag Lever Darm Stichting mocht het publiek vorig jaar stemmen om te bepalen welk van twee geselecteerde onderzoeksvoorstellen gesubsidieerd zou worden. Ik vond dat sympathiek – de stichting is immers een collectebusfonds – maar het pakte niet goed uit. Het verwerd tot een soort Ajax-Feyenoordstrijd tussen de Amsterdamse en Rotterdamse onderzoekers, waarbij de site zelfs gehackt werd. Bij ons klinisch onderzoek organiseren we bijeenkomsten om de relevante vragen voor patiënten en artsen te achterhalen. Dat bevalt, maar gebeurt nu slechts ad hoc.
'In andere disciplines is het moeilijker de betrokkenen te identificeren en aan te spreken. Maar ook als je het gedachtegoed van Kant bestudeert, moet je uitleggen waarom dat zinvol is voor de maatschappij. Dat nut hoeft niet heel direct te zijn; niet alles hoeft toegepast te zijn. Maar "kennis om de kennis" is onvoldoende motivering voor publiek onderzoeksgeld.’
Beate Roessler, hoogleraar wijsbegeerte
‘Ik vind het overdreven dat Folia zo veel aandacht besteedt aan SiT. Zij leveren volgens mij vooral populistische kritiek op "de wetenschap", alsof dat één ding is en je daar globaal iets over kunt zeggen. Ook hun idee over democratisering lijkt een beetje goedkoop. Ze schrijven bijvoorbeeld dat de geesteswetenschappen veel resultaten opleveren "waar niemand op zit te wachten." Ik word daar zenuwachtig van. Waar zit niemand op te wachten? Op onderzoek naar Kant, Plato of de verlichting? Als democratisering betekent dat alleen onderzoek met direct maatschappelijke relevantie financiering krijgt, ben ik daar fel op tegen. Wel vind ik het belangrijk dat wetenschappers, en dus ook geesteswetenschappers, uitleggen waar de indirecte waarde van hun onderzoek in zit: te begrijpen waar wij vandaan komen, bijvoorbeeld.
'Momenteel bepalen vooral de politiek, NWO en het bedrijfsleven welk onderzoek gefinancierd wordt en leggen zij een groot deel vast in strategieën, plannen en programma’s. Ook dat is niet goed. De universiteit moet autonomie terugkrijgen en ruimte houden voor creativiteit en spannend nieuw onderzoek dat juist buiten de plannen en strategieën kan vallen.’
Rick Kwekkeboom, lector community care
‘Eens. Wetenschappers zijn vaak sceptisch over de waarde van het oordeel van "leken", maar ik vind dat je de terechte vragen en kanttekeningen van burgers bij het onderzoek dat met publiek geld wordt uitgevoerd serieus moet nemen. Het is niet mijn bedoeling onderzoeksgeld te verdelen op basis van het aantal likes op Facebook, anders wint onderzoek met gegarandeerd rendement als werkzame medicijnen of protheses uit de 3D-printer het altijd van fundamenteel onderzoek. Maar wetenschappers hebben soms toch een houding van: "Men heeft ooit besloten dat ik belangrijk ben," en ik vind er niets verkeerd aan dat wij opgeroepen worden stil te staan bij de zin van ons onderzoek.
'Om die inspraak vorm te geven kan NWO bijvoorbeeld een voorlopige versie van zijn meerjarenstrategie online kunnen zetten voor feedback van geïnteresseerde lezers en die kanttekeningen meenemen in een definitieve versie. Als lector ben ik voor mijn onderzoek financieel afhankelijk van gemeenten, zorginstellingen of verzekeraars en dus gedwongen stil te staan bij hun vragen. Als ik merk dat mensen gebaat zijn bij mijn onderzoek, ben ik daar ook echt trots op.’
Meediscussiëren? Laat je reactie onder in het formulier hieronder. Alle artikelen over dit onderwerp vind je hier.
