‘Of het beeld klopt dat de verliezers onderwijs geven terwijl de winnaars onderzoek doen? Ik vraag het me af.’ Geesteswetenschappendecaan Frank van Vree reageert bij een discussiebijeenkomst in het statige Trippenhuis op de vraag of de eenheid van onderwijs en onderzoek onder druk staat op Nederlandse universiteiten. Dat wil de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) weten, om te bepalen of ze een adviestraject op dit punt moeten starten.
Naast Van Vree, laat ook bètadecaan Karen Maex haar licht schijnen op de vraag of de kruisbestuiving tussen onderzoek en onderwijs in gevaar is. Als volleerd academisch bestuurders beantwoordden de twee de vraag met ‘nee’ noch ‘ja’. Ja, er zijn inderdaad aandachtspunten en uitdagingen, maar Van Vree geeft aan geen ‘klaagzang’ te gaan houden, want veel gaat ook wel goed.
Positief vindt Van Vree bijvoorbeeld de intrinsieke motivatie voor onderwijs bij onderzoekers. Hij beroept zich op een rapport van het Rathenau Instituut waaruit onder meer blijkt dat onderzoekers anderhalf tot twee keer meer tijd aan onderwijs dan aan onderzoek besteden en dat dat meer tijd is dan ze zouden willen. Hoewel je daaruit op zou kunnen maken dat onderzoekers geen zin hebben in het geven van onderwijs, bekijkt Van Vree het van de zonnige kant en concludeert dat dit de toewijding voor onderwijs toont.
Massaliteit
Als aandachtspunt noemen beide decanen de toenemende massaliteit van het onderwijs in combinatie met slinkende financiering vanuit de overheid. Maex toont bijvoorbeeld een grafiek waaruit blijkt dat het aantal studenten op de bètafaculteit van de UvA de afgelopen tien jaar met honderdveertig procent gestegen is, terwijl de capaciteit aan vaste onderwijs-fte’s met slechts zeventien procent is toegenomen.
Maar, concluderen beiden: ondanks de uitdagingen, hebben universiteiten en faculteiten zelf grip op de relatie tussen onderwijs en onderzoek. Ze kunnen bijvoorbeeld bij werving letten op zowel onderzoeks- als pedagogische vaardigheden van sollicitanten, de beste hoogleraren ook voor de klas zetten in het bacheloronderwijs en onderzoek en onderwijs gelijkwaardig waarderen bij jaargesprekken. Al geeft Maex toe dat er wel een spanningsveld is tussen waar de universiteiten voor staan en hun afhankelijkheid van externe geldschieters als NWO.
‘Is er actie nodig?’ Sluit ze in stijl af, ‘Ja. Er is voortdurend actie nodig, we moeten altijd waakzaam zijn dat de kern van de academie, de samenhang van onderzoek en onderwijs, bewaakt blijft.’
Naast Van Vree, laat ook bètadecaan Karen Maex haar licht schijnen op de vraag of de kruisbestuiving tussen onderzoek en onderwijs in gevaar is. Als volleerd academisch bestuurders beantwoordden de twee de vraag met ‘nee’ noch ‘ja’. Ja, er zijn inderdaad aandachtspunten en uitdagingen, maar Van Vree geeft aan geen ‘klaagzang’ te gaan houden, want veel gaat ook wel goed.
Positief vindt Van Vree bijvoorbeeld de intrinsieke motivatie voor onderwijs bij onderzoekers. Hij beroept zich op een rapport van het Rathenau Instituut waaruit onder meer blijkt dat onderzoekers anderhalf tot twee keer meer tijd aan onderwijs dan aan onderzoek besteden en dat dat meer tijd is dan ze zouden willen. Hoewel je daaruit op zou kunnen maken dat onderzoekers geen zin hebben in het geven van onderwijs, bekijkt Van Vree het van de zonnige kant en concludeert dat dit de toewijding voor onderwijs toont.
Massaliteit
Als aandachtspunt noemen beide decanen de toenemende massaliteit van het onderwijs in combinatie met slinkende financiering vanuit de overheid. Maex toont bijvoorbeeld een grafiek waaruit blijkt dat het aantal studenten op de bètafaculteit van de UvA de afgelopen tien jaar met honderdveertig procent gestegen is, terwijl de capaciteit aan vaste onderwijs-fte’s met slechts zeventien procent is toegenomen.
Maar, concluderen beiden: ondanks de uitdagingen, hebben universiteiten en faculteiten zelf grip op de relatie tussen onderwijs en onderzoek. Ze kunnen bijvoorbeeld bij werving letten op zowel onderzoeks- als pedagogische vaardigheden van sollicitanten, de beste hoogleraren ook voor de klas zetten in het bacheloronderwijs en onderzoek en onderwijs gelijkwaardig waarderen bij jaargesprekken. Al geeft Maex toe dat er wel een spanningsveld is tussen waar de universiteiten voor staan en hun afhankelijkheid van externe geldschieters als NWO.
‘Is er actie nodig?’ Sluit ze in stijl af, ‘Ja. Er is voortdurend actie nodig, we moeten altijd waakzaam zijn dat de kern van de academie, de samenhang van onderzoek en onderwijs, bewaakt blijft.’
