Een jaar lang Arabische Lente. Wat heeft het opgeleverd, en hoe ziet de toekomst eruit? Over die vraag gingen dinsdag twee wetenschappers in gesprek.
Een jaar geleden stak een Tunesische straatverkoper zichzelf, uit protest tegen de corrupte lokale autoriteiten, in brand. Het was de directe aanleiding voor de massale protesten die uiteindelijk leidden tot de val van dictator Ben Ali. De gebeurtenis vormde het startschot voor opstanden in de rest van het Midden-Oosten. Nog steeds zijn die protesten in volle gang.
Een goede reden dus om een debat te organiseren over een jaar lang Arabische Lente. Dinsdagavond gingen Paul Aarts (UvA-docent internationale betrekkingen) en Michiel Leezenberg (UvA-hoofddocent wijsbegeerte en NRC-publicist), onder leiding van hoogleraar Louise O. Fresco in SPUI25 met elkaar in gesprek over de toekomst van het Midden-Oosten.
Er is niet één Arabische Lente, stelt Paul Aarts meteen. In Syrië, Marokko, Jemen, Egypte en Tunesië, overal worden verschillende lentes uitgevochten. En de kans van slagen is voor ieder land anders. Zo zit de democratisering in landen als Jemen en Syrië muurvast, terwijl hij voor Tunesië meer hoop heeft. Daarbij, gaat hij verder: ‘De kans van slagen hangt niet af van het aantal dictators dat valt, maar het aantal nieuwe banen dat wordt gecreëerd.’
Marxistisch verhaal
It’s the economy stupid, stelt Aarts. Hij noemt een economische regimeverandering velen malen belangrijker dan een politieke verandering. In te veel Arabische landen is de verbinding tussen de politieke macht en de economie veel te nauw, dat zou moeten veranderen. Leezenberg schudt hard zijn hoofd: ‘Het is een marxistisch verhaal, dat gepraat over de economie. Die landen zijn corrupt, maar er is het afgelopen jaar wél degelijk een opening gemaakt.’
Hij vindt dat de opstanden van het volk laten zien dat de politieke, gewelddadige islam op zijn retour is. Leezenberg: ‘De opkomst van een politieke, gewelddadige islam is in de jaren negentig ingezet. Het is een proces dat al langer aan de gang is dan de aanslagen van 11 september. De Arabische Lentes laten zien dat de legitimiteit van het gebruik van geweld door de staat aan het afnemen is. Ze komen er niet meer mee weg.’
Het publiek wil weten of we de komende tijd nog meer onrust kunnen verwachten, en: hoe stabiel is Turkije eigenlijk, vraagt een man uit de zaal. De mannen halen hun schouders op; er is nog zo veel onzeker dat het eigenlijk onmogelijk is iets te zeggen over de toekomst. Gespreksleider Louise O. Fresco neemt als laatste het woord: ‘Ik stel voor dat we nog kritischer dan anders de kranten lezen en naar Al Jazeera kijken.’
Een jaar geleden stak een Tunesische straatverkoper zichzelf, uit protest tegen de corrupte lokale autoriteiten, in brand. Het was de directe aanleiding voor de massale protesten die uiteindelijk leidden tot de val van dictator Ben Ali. De gebeurtenis vormde het startschot voor opstanden in de rest van het Midden-Oosten. Nog steeds zijn die protesten in volle gang.
Een goede reden dus om een debat te organiseren over een jaar lang Arabische Lente. Dinsdagavond gingen Paul Aarts (UvA-docent internationale betrekkingen) en Michiel Leezenberg (UvA-hoofddocent wijsbegeerte en NRC-publicist), onder leiding van hoogleraar Louise O. Fresco in SPUI25 met elkaar in gesprek over de toekomst van het Midden-Oosten.
Er is niet één Arabische Lente, stelt Paul Aarts meteen. In Syrië, Marokko, Jemen, Egypte en Tunesië, overal worden verschillende lentes uitgevochten. En de kans van slagen is voor ieder land anders. Zo zit de democratisering in landen als Jemen en Syrië muurvast, terwijl hij voor Tunesië meer hoop heeft. Daarbij, gaat hij verder: ‘De kans van slagen hangt niet af van het aantal dictators dat valt, maar het aantal nieuwe banen dat wordt gecreëerd.’
Marxistisch verhaal
It’s the economy stupid, stelt Aarts. Hij noemt een economische regimeverandering velen malen belangrijker dan een politieke verandering. In te veel Arabische landen is de verbinding tussen de politieke macht en de economie veel te nauw, dat zou moeten veranderen. Leezenberg schudt hard zijn hoofd: ‘Het is een marxistisch verhaal, dat gepraat over de economie. Die landen zijn corrupt, maar er is het afgelopen jaar wél degelijk een opening gemaakt.’
Hij vindt dat de opstanden van het volk laten zien dat de politieke, gewelddadige islam op zijn retour is. Leezenberg: ‘De opkomst van een politieke, gewelddadige islam is in de jaren negentig ingezet. Het is een proces dat al langer aan de gang is dan de aanslagen van 11 september. De Arabische Lentes laten zien dat de legitimiteit van het gebruik van geweld door de staat aan het afnemen is. Ze komen er niet meer mee weg.’
Het publiek wil weten of we de komende tijd nog meer onrust kunnen verwachten, en: hoe stabiel is Turkije eigenlijk, vraagt een man uit de zaal. De mannen halen hun schouders op; er is nog zo veel onzeker dat het eigenlijk onmogelijk is iets te zeggen over de toekomst. Gespreksleider Louise O. Fresco neemt als laatste het woord: ‘Ik stel voor dat we nog kritischer dan anders de kranten lezen en naar Al Jazeera kijken.’
