‘Door enorme vervuiling in China staat duurzaamheid hoog op de agenda’
Vanmiddag houdt hoogleraar sustainable energy and heterogeneous chemistry Aart Kleijn zijn emeritaatscollege. Hij gaat het hebben over de mondiale stand van zaken rondom duurzaamheid en zoomt daarbij specifiek in op ontwikkelingen in China. Als directeur van het Center of Interface Dynamics for Sustainability in Chengdu, China, ziet hij van dichtbij welke inspanningen dat land levert. ‘De enorme vervuiling in China is op een bepaalde manier goed. Het zorg ervoor dat duurzaamheid er hoog op de agenda staat.’
De UvA kondigt het college van Kleijn officieel aan als ‘afscheidscollege’. Maar hoewel hij met emeritaat gaat, is zojuist een nieuw onderzoeksvoorstel van hem en een Chinese medewerker van zijn instituut gehonoreerd. Dit onderzoek houdt hem nog wel even verbonden aan de UvA. ‘Dus in die zin is het hopelijk geen afscheid’, zegt Kleijn.
In 2014 belandde Kleijn in China, waar hij het Center of Interface Dynamics for Sustainability oprichtte. Dit instituut moest onderzoek gaan doen naar nieuwe technologieën voor duurzame energievoorziening. Kleijn werd er ‘founding director’. In het emeritaatscollege zal hij onder meer ingaan op onderzoek aan zijn instituut dat erop is gericht om van klimaatveranderingsboosdoener CO2 nieuwe brandstof te maken – het verbruik daarvan is onder de streep klimaatneutraal.
Onregelmatige duurzaamheid
Een van de problemen waar duurzame energie uit bijvoorbeeld zon en wind mee kampt, is de onregelmatigheid waarmee het wordt opgewekt. De opgewekte elektriciteit zou daarom ideaal gezien moeten worden opgeslagen op momenten dat er teveel binnenkomt, zodat de energie die het bevat kan worden benut wanneer de aanvoer even wat minder is. Een mogelijke oplossing is om die elektriciteit te gebruiken bij het omzetten van CO2 naar nieuwe brandstof.
Het proces is min of meer vergelijkbaar met wat er in een met gas gevulde TL-buis gebeurt, wanneer elektriciteit de atomen in het gas ioniseert. ‘Met een ontlading willen we CO2 uit elkaar halen. Door in die ontlading water toe te voegen, ontstaat mogelijk een koolwaterstof,’ zegt Kleijn. Zo’n koolwaterstof is een brandstof – ook aardolie- en gas bestaan uit een soortgelijke koolwaterstof. De techniek staat nog wel in de kinderschoenen, verduidelijkt Kleijn. ‘Dat we CO2 uit elkaar kunnen halen is aangetoond, maar we weten nog niet of we het daarna verder kunnen laten reageren.’
Smogalarm
Naast dit soort wetenschappelijke ontwikkelingen, bespreekt Kleijn tijdens zijn college zoals gezegd ook ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. De problemen op dat gebied zijn in China gigantisch. ‘De jaarlijkse groei in het energieverbruik in China is groter dan het totale jaarlijkse verbruik in Nederland,’ zegt Kleijn. ‘Als je de getallen van de groei in het energieverbruik en CO2 uitstoot ziet, dan sta je echt met je ogen te knipperen.’
(De tekst loopt door onder de foto.)
Dat het in China niet best gesteld is met de luchtkwaliteit bleek deze week, toen de overheid voor het eerst in de geschiedenis ‘code rood’ instelde vanwege de enorme hoeveelheid smog in Peking. Er gaan echter stemmen op die zeggen dat dit niet zozeer het gevolg is van ergere vervuiling dan ooit, maar dat het een signaal is dat verband houdt met de klimaattop die op dit moment gaande is in Parijs. De overheid zou ermee willen aangeven dat ze de bestaande milieuproblemen erkent en serieus neemt.
Chinese spagaat
Kleijn ziet de spagaat waarin China zich bevindt. Enerzijd wil men milieuvervuiling terugdringen en anderzijds wil het een groeiende economie in stand houden. ‘Ze hebben onlangs een belangrijke stap genomen door scooters en motorfietsen in de grote steden te verbieden. Ook zijn zwavelhoudende brandstoffen verboden en worden mijnen gesloten. Maar men is zich erg bewust dat het dichtdraaien van de energiekraan een gevaar vormt voor de welvaartstoename. Ze kunnen geen radicale stappen zetten.’
Met China aan de Parijse onderhandelingstafel is het sluiten van een ambitieus klimaatakkoord niettemin goed mogelijk volgens Kleijn. Al zal er wel flink onderhandeld worden. ‘Ze zullen er op wijzen dat westerlingen historisch al ontzettend veel hebben vervuild. En daar zit ook wat in. Het probleem wordt in China ieder geval niet weggezet als een westers verzinsel. De problemen, zoals de smog, komen onmiddellijk in de kranten te staan.’
Op deze manier draagt de smog dus gek genoeg misschien een steentje bij aan het oplossen van de milieuproblematiek in China en, indirect, aan het op gang brengen van maatregelen tegen klimaatveranderingen. ‘Naar mijn persoonlijke mening is de enorme vervuiling in China op een bepaalde manier goed. Het zorgt ervoor dat duurzaamheid hoog op de agenda staat. Ze weten dat ze hun leefomgeving aan het verpesten zijn. De bewustwording in China is daardoor in zekere zin beter is dan Nederland. Ze zien het probleem en dat er wat moet gebeuren,’ zegt Kleijn. ‘Maar nu nog even niet.’
