Teleurstelling in hoger onderwijs over Rijksbegroting
‘Het achterwege blijven van forse investeringen in hoger onderwijs en onderzoek is een gemiste kans,’ vindt de Vereniging van Universiteiten. ‘Juist nu het goed gaat met de economie, en het kabinet overal extraatjes uitdeelt, verdienen onderwijs en onderzoek meer aandacht.’
Dat zegt Karl Dittrich, voorzitter van de Vereniging van Universiteiten (VSNU) in een eerste reactie op de vandaag gepresenteerde Rijksbegroting voor volgend jaar. De VSNU is vooral teleurgesteld omdat de regering niet de daad bij het woord zou voegen en financiële consequenties verbindt aan haar eigen ambitie innovatie te stimuleren en uitgaven naar onderzoek en ontwikkeling te verhogen. Het kabinet streeft naar een verhoging van de totale uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling tot 2,5 procent van het bruto binnenlands product in 2020. ‘Met de huidige kabinetsplannen wordt die doelstelling absoluut niet gehaald.’
Onlangs riep de voorzitter van de Nationale Wetenschapsagenda Louise Gunning, oud-collegevoorzitter van UvA-HvA, het kabinet op om structureel een bedrag van één miljard euro te investeren in onderzoek, talent en onderzoekinfrastructuur. Dittrich sluit zich daarbij aan: ‘Om een antwoord te bieden op de maatschappelijke en wetenschappelijke uitdagingen van vandaag en morgen, zijn nieuwe financiële middelen noodzakelijk. Anders zal de veelbelovende Nationale Wetenschapsagenda niet meer dan een symbolisch wensenlijstje blijven.’
Gelijke kansen
Dat geldt volgens de VSNU ook als het gaat om het populaire thema ‘gelijke kansen voor iedereen’. Minister van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap Jet Bussemaker heeft meermaals gezegd dat dit thema haar na aan het hart ligt, maar ook hier blijft het volgens Dittrich bij woorden. ‘Het kabinet heeft terecht aandacht voor gelijke kansen voor iedereen. Het is jammer dat de mooie woorden van de regering niet gepaard gaan met financiële middelen. Daarmee zou het hoger onderwijs in staat gesteld worden om toegankelijkheid en doorstroom te bevorderen.’
Het geld dat vrijkomt door afschaffing van de basisbeurs – 400 miljoen – wordt volgens planning in 2018 teruggesluisd naar de instellingen. Dittrich stelt voor dat volgend jaar al te doen. Ongetwijfeld omdat hij vreest dat het bedrag in 2018, als er een ander kabinet zit, aan iets anders zal worden besteed. ‘Universiteiten investeren zelf nu al 200 miljoen euro uit eigen middelen om de onderwijskwaliteit te verhogen.’
Lapmiddelen
Ook de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) is niet erg tevreden over de Rijksbegroting. ‘Het blijkt dat de regering geen structurele maatregelen neemt om de negatieve effecten van het leenstelsel te compenseren,’ zegt LSVb-voorzitter Jarmo Berkhout.
‘De koning pleitte in de troonrede voor gelijke kansen in het onderwijs. Wat betreft het hoger onderwijs blijken dit loze woorden. Een paar lapmiddelen vlak voor de verkiezingen zijn niet genoeg. De regering investeert wel in de top van het hoger onderwijs. Zo komt er extra geld vrij voor talentprogramma’s. Het geld dat de universiteiten terugkrijgen ter compensatie van het afschaffen van de basisbeurs komt zo terecht bij een beperkte groep. Uitdagend onderwijs lijkt een toverwoord voor de regering. De werkelijke uitdaging ligt voor grote groepen studenten echter op het financiële vlak. Er moet veel meer gebeuren om studenten met minder kansen te compenseren.’ Berkhout roept de Tweede Kamer op om tijdens de Algemene Beschouwingen de toegankelijkheid alsnog te repareren.
Onzichtbare investering
Het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) is ook al ontevreden ten aanzien van de toegankelijkheid van het (hoger) onderwijs en spreekt van een ‘onzichtbare investering in kansengelijkheid’. In de nieuwe Rijksbegroting is een extra bedrag opgevoerd van 25 miljoen voor gelijke kansen binnen het onderwijs. ISO-voorzitter Jan Sinnige: ‘Deze 25 miljoen zal verspreid worden over duizenden instellingen in het gehele onderwijs. Het is maar de vraag wat studenten hiervan merken. Het is een goed begin, maar het ISO had meer verwacht. Al tijden horen we mooie woorden over kansengelijkheid, nu is het tijd dat ook studenten dit terugzien.’
Update 20 september 2016 17.30 uur
Ook de Vereniging Hogescholen vindt dat het onderwijs er bekaaid van af komt. ‘Het gaat beter in Nederland, er wordt extra geld uitgegeven maar het hoger onderwijs wordt vergeten en moet zelfs miljoenen inleveren. De wereld op zijn kop,’ zo laat voorzitter Thom de Graaf weten.
